از كیمیای سعادت

بیش از سی سال پیش بود كه با نام گرامی استاد احمد آرام آشنا شدم. وسیله‌ی این آشنایی كتاب ارجمند كیمیای سعادت بود كه به همت ایشان با مقابله‌ی شش...

چهارشنبه، 13 ارديبهشت 1396

موقف غزّالي در برابر فلسفه و منطق (1)

همين كه آثار فلسفي و علمي يوناني به عربي ترجمه شد، اعجاب و ستايش بسياري از متفكران اسلامي را برانگيخت و متفكران اسلامي پس از طي دوران ترجمه،...

چهارشنبه، 13 ارديبهشت 1396

موقف غزّالی در برابر فلسفه و منطق (2)

نظر غزّالی درباره‌ی منطق در مقایسه با نظر خصمانه‌ی او در مورد فلسفه كاملاً متفاوت است و نظری است بسیار مساعدتر. منطق را به هیچ روی معارض دین...

چهارشنبه، 13 ارديبهشت 1396

غزّالی و ابن‌رشد

كشمكش ابن‌رشد قاضی و فقیه و حكیم و طبیب قرطبی اندلسی با اقوال ابوحامد محمد غزّالی فقیه و متكلم و حكیم و صوفی طوسی خراسانی شاید همان اندازه كه...

چهارشنبه، 13 ارديبهشت 1396

فلسفه‌ی عرفان و فلسفه‌ی اخلاق

فلسفه‌ی اخلاق یک فلسفه‌ی کردار آدمی است که محدود به منش یا رفتار اخلاقی انسان می‌شود و با روش عقلی و استدلالی در این باره تأمل‌ورزی می‌کند و...

دوشنبه، 4 ارديبهشت 1396

عرفان و فلسفه‌ی صدرایی

صدرالمتألهین با بنیان فلسفه‌ی وجودی متعالی یک مکتب سازمند و حیرت‌انگیز فلسفی را تأسیس کرده که فلسفه‌ی اسلامی را ازهمه‌ی فلسفه‌های گذشته و حال...

دوشنبه، 4 ارديبهشت 1396

مأخذشناسی فلسفه‌ی تجربه‌ی عرفانی

در توصیف مآخذ فلسفه‌ی تجربه‌ی عرفانی برآنیم که نخست به روش اثر اشاره، آن‌گاه محتوای محوری هر یک از فصول اثر بیان و سپس شاخصه و جایگاه آن اثر...

دوشنبه، 4 ارديبهشت 1396

فلسفه‌ی عرفان، دانشی درجه دومی

در آغاز باید به چیستی دانش درجه اول و درجه دوم پاسخ گفت. بنا به تحقیق انجام شده، چند دیدگاه در این باره وجود دارد:

دوشنبه، 4 ارديبهشت 1396

ضرورت فلسفه‌ی عرفان

به تحقیق این سخن از سر خردورزی است که اگر عرفان با همه‌ی اصول و مبانی آن پایه‌ی عقلی نداشته باشد، هیچ حجیتی نخواهد داشت و از هرگونه واقعیتی تهی...

دوشنبه، 4 ارديبهشت 1396

فلسفه‌ی عرفان چیست؟

فلسفه‌ی مضاعف، دانش کلی عقلی نظری است که فرانگرانه بر واقعیت مرکب علمی نظارت می‌کند. از جمله‌ی این واقعیت‌ها عرفان است؛ لذا فلسفه‌ی عرفان دانشِ...

دوشنبه، 4 ارديبهشت 1396

سعدالدین تفتازانی

تفتازانی، سعدالدین مسعود بن عمر شافعی هروی (722-792 ق) فقیه، مفسر، متکلم ادیب و مؤلف شافعی. او در تفتازان (که دهی است در دهستان قوش خانه از بخش...

پنجشنبه، 31 فروردين 1396

تعلیم و تعلم

تعلیم و تعلم، معادلِ مصدر ذووجهین آموختن و در لغت به معنی یاد دادن و یاد گرفتن است. در اصطلاح دانش منطق، بدان‌سان که ابن سینا طرح کرده است، آموختن،...

پنجشنبه، 31 فروردين 1396

تعلیل

تعلیل، در لغت به معنای علت نهادن و ذکر علت است. در اصطلاح متکلمان، تعلیل عبارت است از جستجوی علت و بازیابی آن از طریق به کارگیری شیوه‌هایی که...

پنجشنبه، 31 فروردين 1396

تعریف

تعریف، در لغت به معنی شناساندن، معرفی کردن و آگاهانیدن است. در اصطلاح اهل منطق، تعریف آن است که ویژگیها و صفات گوناگون چیزی را برشمارند و بدین...

پنجشنبه، 31 فروردين 1396

تعارض

تعارض، در اصطلاح علم اصول و در مسئله‌ی «تعادل و تراجیح» عبارت است از تنافی دو دلیل و یا تنافی مدلول دو دلیل ( تعادل و تراجیح). و در مسئله‌ی «جرح...

پنجشنبه، 31 فروردين 1396

تضایف

تضایف، از مباحث مهم در منطق و فلسفه، به مفهوم نسبت مکرر میان دو امر وجودی که هیچ یک بدون دیگری قابل تعقل نیست. دو امر متضایف، نسبتی دو جانبه...

پنجشنبه، 31 فروردين 1396

منطق سهروردی

حكایت است روزی طلبه‌ای‌‌ از استاد خود پرسید: «منطق به چه كار ما می‌آید كه‌ این‌‌ همه وقت خود را برای آموختن آن تلف می‌كنیم؟»

دوشنبه، 28 فروردين 1396

كاروان سهرورد

خورشید هنوز از پس كوه سر بر نیاورده بود كه كاروان كوچكی سهرورد را به مقصد مراغه ‌تر‌ك كرد. كاروان كمی‌ كه از سهرورد فاصله گرفت، قبل از آن كه...

دوشنبه، 28 فروردين 1396

گسترش اندیشه‌ی ابن سینا

می‌گویند ارسطو فیلسوف یونانی، بسیاری از بحث‌های فلسفی را در حال راه رفتن با شاگردان خود در میان می‌گذاشت به همین دلیل در زبان عربی ارسطو و پیروانش...

دوشنبه، 28 فروردين 1396

حسن و قبح عقلی

مسئله حسن و قبح عقلی از مهم‌ترین مسائل کلامی بلکه از مهم‌ترین قواعد علم کلام است که مسائل فراوانی از این علم مبتنی بر متکی بر آن است. نقش تأثیرگذار...

چهارشنبه، 23 فروردين 1396