ترجمه‌ی افضل‌الملک کرمانی از رساله‌ی گفتار دکارت

همزمان با چاپ مقاله‌ی نخستین ترجمه‌ی فارسی گفتار در روش دکارت از وجود نسخه‌ای خطی آگاه شدم که ترجمه‌ی دیگری از همین رساله در کتابخانه‌ی ملک است....

دوشنبه، 3 آبان 1395

میرزافتحعلی آخوندزاده و فلسفه غرب

اگر قرار باشد فهرستی از اسامی مردان متجدد و ترقی‌خواه صد و پنجاه سال اخیر ایران تهیه شود، بدون شک نام میرزافتحعلی آخوندزاده به حق جزو پنج نفر...

دوشنبه، 3 آبان 1395

نخستین ترجمه‌ی فارسی گفتار در روش دکارت

غالب کسانی که در ایران اهل مطالعه هستند با ترجمه‌ی محمدعلی فروغی از رساله‌‎ی گفتار در روش دکارت آشنایی دارند، اما شاید ندانند که از این رساله...

دوشنبه، 3 آبان 1395

مبلغان مسیحی و متکلمان شیعی در عصر جدید

در عصر جدید عملاً با پیشرفت فنون کشتیرانی و کشف روزافزون سرزمینهای پهناوری که تا آن عصر مورد بهره‌برداری قرار نگرفته بود، اروپاییان اعم از پرتغالی...

دوشنبه، 3 آبان 1395

فلسفه در ایران صفوی

شاردن در عصر جدید نخستین جهانگرد اروپایی نیست که به ایران آمده است و نخستین کسی هم نیست که در مورد ایران سفرنامه نوشته است، ولی در هر صورت، در...

دوشنبه، 3 آبان 1395

پاسخ گلدمن به اشکال گتیه

یک پاسخ بسیار تأثیرگذار که به شبهه‌ی گتیه داده شده، پاسخ آلوین گلدمن است. گلدمن معتقد است که تعریف سه وجهی معرفت در باب معرفت‌های استنتاجی کامل...

يکشنبه، 17 مرداد 1395

نفس و ادراک نفسانی از نظر کانت

برای بحث، از نظر کانت، درباره ی ارتباط ادراک نفسانی با وجود نفس، باید بین سه جنبه ی مربوط به هم در این مبحث تمایز قائل شد و درباره ی هر یک مطالبی...

جمعه، 15 مرداد 1395

باور به گزاره و غیر گزاره؛ عوامل شکل‌دهنده‌ی باور

پیش از شروع بحث اصلی، باید به چند تأمل در خصوص دیدگاه‌های کانت و ویتگنشتاین اشاره کنم، و به دنبال آن به بحث خودم ادامه خواهم داد. یکی از آن نکات...

دوشنبه، 11 مرداد 1395

مفهوم باور در فلسفه‌ی تحلیلی

در ابتدا باید به این نکته توجه داشت که باور مورد بحث در اینجا، همان عنصری است که در تعریف کلاسیک معرفت مورد توجه است؛ یعنی هنگامی که در تعریفِ...

دوشنبه، 11 مرداد 1395

مفهوم باور از دیدگاه ویتگنشتاین

تعیین معیاری برای تشخیص مدعیات نقد‌پذیر از مدعیاتی نقدناپذیر کار آسانی نیست. در معرفت‌شناسی این مسئله که چه معیاری ارائه دهیم تا این دو نوع مدعا...

دوشنبه، 11 مرداد 1395

ارادی یا غیر ارادی بودن باور

پیش از ورود به بحث، باید متذکر شوم که بحث در باب چیستیِ باور اصالتاً بحث معرفت‌شناختی نیست، بلکه بحثی وجود شناختی است و بیشتر در فلسفه‌ی ذهن...

شنبه، 9 مرداد 1395

دیدگاه لرر و کوهن در باب باور

در نوبت قبل اشاره کردم که اِعمال اراده درباره‌ی باور قابل تصور است. کیث لرر از معرفت‌شناسان بزرگ در مقابله‌ی «Discursive knowledge» «2000» از...

شنبه، 9 مرداد 1395

باور در سنت عقلانی اسلامی

همان گونه که مستحضرید، در تعریف سنتی معرفت در غرب یکی از مقومات معرفت عبارت است از belief، برای این واژه شاید بتوان در فارسی گزینه‌های متعددی...

شنبه، 9 مرداد 1395

پاسخ به مثال نقض گتیه بر اساس معرفت‌شناسی اسلامی

آخرین تعریفی که از معرفت در منظر حکمت اسلامی مورد توجه قرار گرفت، علم به معنای «یقین بالمعنی الاخص» بودکه در آن عنصر صدق و یقین لحاظ شده بود؛...

شنبه، 9 مرداد 1395

چیستی معرفت از دیدگاه کواین و ویتگنشتاین

بحث «چیستی معرفت» بحث مهمی است و به هیچ وجه یک بحث انتزاعی و مستقل از شرایط تاریخی و اجتماعی نیست. اگر به نخستین اثری که بحث از چیستی معرفت...

شنبه، 9 مرداد 1395

تحلیل معرفت و اشکال گتیه به تعریف سه وجهی معرفت

در معرفت‌شناسی معاصر غرب، «معرفت گزاره‌ای» (Knowledge propositional) اهمیت بسیاری دارد که در قالب عبارت «....I know that» بیان می‌شود وهمواره...

شنبه، 9 مرداد 1395

تحلیل وتعریف معرفت از منظر معرفت‌شناسی اسلامی

مباحث معرفت‌شناسی را می‌توان در دو حوزه طبقه‌بندی کرد: الف) حوزه‌ی اول ناظر است به چیستی معرفت، و بررسی امور و عناصری که مقوم معرفت به شمار می‌آیند.

شنبه، 9 مرداد 1395

کانتی که در ایران می‌شناسیم

فکر نقاد با کانت شروع شده است و جامعه‌ای که می‌خواهد فکری نقاد داشته باشد، گویی می‌باید نسبتی با این فکر پیدا کند. اما آیا در هر جا و زمان هرجامعه‌ای...

جمعه، 3 ارديبهشت 1395

سنجش در تاریخ

مقصود کانت از سنجش، میزان و توانایی خرد انسان است که شاید بتواند معادلی برای نقد باشد. اما از آنجایی که کانت خرد را در بستر تاریخی نمی‌بیند،...

جمعه، 3 ارديبهشت 1395

یادی از دکتر شرف الدین خراسانی

سالها در دائرة المعارف بزرگ اسلامی توفیق آن را داشتم که از نزدیک از محضر دانشی مرد بزرگی بهره مند شوم که بی تردید یکی از مفاخر برجسته فرهنگی...

چهارشنبه، 1 ارديبهشت 1395