دانش هرمنوتیک

در دو دهه‌ی پس از انتشار حقیقت و روش هانس گئورک گادامر در 1960، مباحث هرمنوتیکی از موضوعات اصلی فلسفه و تحلیل فرهنگی شده و به این ترتیب موجب...

پنجشنبه، 15 بهمن 1394

حلقه‌ی وین

حلقه‌ی وین به گروهی از فیلسوفان و دانشمندان دهه‌ی 1920 و اوایل دهه‌ی 1930 گفته می‌شود که نقش قاطعی در شکل‌گیری نهضت فلسفی موسوم به پوزیتیویسم...

سه‌شنبه، 13 بهمن 1394

پوزیتیویسم

مفهوم پوزیتیویسم، مانند مفهوم ایدئولوژی، که تقریباً در همان دوره رواج پیدا کرد، خط سیر پرمناقشه و غریبی را طی کرده است. این واژه که ابتدا به...

چهارشنبه، 16 دی 1394

پدیدارشناسی

در فلسفه، پدیدارشناسی به معنای (الف) توصیف محض «پدردارها»ی تجربه‌ی انسان به همان صورتی است که این پدیدارها خود را به آگاهی مستقیم عرضه می‌کنند،...

پنجشنبه، 10 دی 1394

اگزیستانسیالیسم

اگزیستانسیالیسم یکی از جریان‌های پرنفوذ فلسفه‌ی اروپایی قرن بیستم است که از پدیدار‌شناسی مشتق شده و آموزه‌ی اصلی آن آزادی بنیاتی بشر است. واژه‌ی...

يکشنبه، 6 دی 1394

ریشه‌های پارسی فلسفه‌ی یونان

یادداشت: Jacques Duchesne-Guillermin استاد دانشگاه لیژ، بلژیك از ایران شناسان به نام و دارای تألیفات متعدد است. تخصص او در زبانهای قدیم و مذاهب...

يکشنبه، 29 آذر 1394

تفاوت رویكرد ارسطو و ابن سینا در اثبات وجود خدا

مقایسه رویكرد ارسطو و ابن سینا در مسأله اثبات وجود خدا، تا اندازه زیادی روشنگر تفاوت مبنایی اندیشه مشایی ارسطویی و سینوی و همچنین، راه متفاوتی...

شنبه، 28 آذر 1394

پانته‌ایسم و واقع‌گرایی اخلاق رواقی

یكی از تعالیم بسیار پایدار غایت شناسی در تاریخ اندیشه مذهبی كه خدا و جهان را امری واحد تلقی می‌كند پانته‌ایسم است. یكی از مكاتب پانته‌ایستی،...

شنبه، 28 آذر 1394

تجربه گرایی و ایده پردازی فیزیکی از دیدگاه اینشتین

چکیده: در میان فیزیکدانان معاصر کمتر کسی است که به اندازه اینشتین به مسائل فلسفی طبیعت شناسی پرداخته باشد. ما در اینجا به طرح برخی از این مسائل...

پنجشنبه، 26 آذر 1394

انسان شناسی كارل ماركس (1)

كارل ماركس همانند داروین یكی از بزرگ‌ترین شكل دهندگان اندیشه‌ی نوین به شمار می‌رود. در حالی كه داروین یك دانشمند بود، ماركس بیشتر با رخدادهای...

پنجشنبه، 12 آذر 1394

انسان شناسی كارل ماركس (2)

ماركس به این نتیجه رسید كه برای آنكه بتوان تاریخ را ساخت، پیش از هر چیزی آدمی باید در موقعیتی باشد كه بتواند زندگی كند. یعنی نیازهای اولیه‌اش...

پنجشنبه، 12 آذر 1394

انسان شناسی در آثار ایمانوئل كانت

چنانچه از مردم خواسته شود فیلسوفی را كه بیش از همه، مظهر دوران روشنگریِ اروپایی است نام ببرند، احتمالاً ایمانوئل كانت برگزیده خواهد شد. با وجود...

پنجشنبه، 12 آذر 1394

انسان شناسی دیوید هیوم (2)

هیوم معتقد بود كه عقل، ما را صرفاً به تشخیص روابط بین اشیا رهنمون می‌شود، در حالی كه امیال‌مان ما را به عمل ترغیب می‌كند. او در جمله‌ای به یاد...

پنجشنبه، 12 آذر 1394

انسان شناسی دیوید هیوم (1)

دیوید هیوم در سال 1711م. در ادینبورگ [= ادینبورو، واقع در اسكاتلند] متولد شد و فقط چند هفته بعد از اعلام استقلال امریكا در سال 1776 دار فانی...

پنجشنبه، 12 آذر 1394

دیدگاه‌های جان لاك درباره‌ی انسان و ماهیت او (1)

همان طور كه هابز تحت تأثیر جنگ داخلی انگلستان بود، جان لاك عمیقاً درگیر عواقب آن بود. او در سامرست به دنیا آمد، جایی كه با بریستول، دومین شهر...

پنجشنبه، 12 آذر 1394

دیدگاه‌های جان لاك درباره‌ی انسان و ماهیت او (2)

تأكید لاك بر اهمیت تجربه در شناخت ما این پرسش را پیش می‌آورد كه آیا حدّ و حدودی برای آنچه انسان می‌تواند تجربه كند، وجود دارد؟ آیا چنین فلسفه‌ای...

پنجشنبه، 12 آذر 1394

انسان شناسی چارلز داروین

كانت فیلسوف فلاسفه بود، تأثیر او بر روی فلسفه‌ی حرفه‌ای هنوز احساس می‌شود. از طرف دیگر چارلز داروین ابداً ادعای فیلسوف بودن نكرد. او در سال 1809...

پنجشنبه، 12 آذر 1394

انسان از منظرِ توماس‌ هابز

جهان توماس‌ هابز با جهان توماس آكوینی [=آكوئیناس] تفاوتی چشمگیر دارد. نهضت اصلاح دینی با كشمكش‌های مدامِ كاتولیك‌ها و پروتستان‌ها موجب تأكید...

يکشنبه، 8 آذر 1394

دیدگاه‌های ارسطو درباره‌ی انسان و تعریف او (2)

ارسطو معتقد بود كه بردگان و حیوانات بالطبع برای تشكیل یك دولتشهر شایسته نیستند، زیرا آنها از قدرت انتخاب آزاد و عقلانی برخوردار نیستند. برخی...

يکشنبه، 8 آذر 1394

دیدگاه‌های توماس آكوئینی درباره‌ی چیستی انسان

یك قدیس مسیحی قرون وسطایی، بلاواسطه پس از افلاطون و ارسطو، احتمالاً شخصیتی غریب برای بحث به نظر می‌رسد. قدیس توماس آكوینی [= آكویناس/ اكوئیناس]...

يکشنبه، 8 آذر 1394