واژه‌ی اسم در قرآن

به آنچه ذات شیء را می‌نمایاند، اسم گویند و به اعتقاد برخی در اصل برگرفته از «سموّ» به معنای رفعت و بلندی است؛ زیرا به وسیله آن یاد مسمی رفعت...

جمعه، 25 فروردين 1396

واژه‌ی اسفل در قرآن

«اسفل» برگرفته از «سفل» ضد علو و بلندی است و فرق بین آن و كلمه «تحت» این است كه كاربرد تحت در مواردی است كه برای موجود زیرین، وجودی جداگانه و...

جمعه، 25 فروردين 1396

واژه‌ی اسراف در قرآن

«اسراف» برگرفته از ماده «سرف» به معنای تجاوز از حد اعتدال است و سرف از باب «تَعِبَ» به معنای جهالت و غفلت است. راغب می‌نویسد: «سَرَف» تجاوزكردن...

جمعه، 25 فروردين 1396

واژه‌ی اسف در قرآن

«اسف» در لغت به معنای سخت‌ترین غم و اندوه و به معنای غضب و خشم است. راغب می‌نویسد: معنای اسف حزن توأم با غضب است و گاه در هر یك از این دو به...

جمعه، 25 فروردين 1396

واژه‌ی اسفاردر قرآن

«اسفار» جمع «سَفَر» به معنای پیمودن مسافت برای كوچ كردن و ترك یك محل است. همچنین جمع سفر- به كسر سین- به معنای كتاب تورات، انجیل و شبیه این دو...

جمعه، 25 فروردين 1396

واژه‌ی استواء در قرآن

«استواء» برگرفته از ماده «سوی» به معنای راست قرار گرفتن و اعتدال بین دو شیء و مماثلت در مقدار و قیمت و یا در وزن و متراژ و پیمانه است. زمانی...

پنجشنبه، 24 فروردين 1396

واژه‌ی استغفاردر قرآن

«استغفار» از ماده «غفر» به معنای پوشاندن است و «غفر الله ذنوبه» یعنی خداوند گناهان او را پوشاند و او را نزد مردم رسوا نساخت. راغب می‌نویسد: غفر...

پنجشنبه، 24 فروردين 1396

واژه‌ی استحیاء در قرآن

ابن فارس می‌نویسد برای «حی» ‌در اصل دو معناست، یكی زندگی در مقابل مرگ و دیگری استحیا و شرمساری ضد وقاحت و زشتكاری. بر این اساس فیومی می‌نویسد:...

پنجشنبه، 24 فروردين 1396

واژه‌ی استطاعت در قرآن

مؤلف كشاف می‌نویسد: معنای آیه این است كه هر فرد كه وسعت و فزونی او در مال به حدی نیست كه بتواند با زنی آزاده ازدواج كند، با كنیزان ازدواج كند....

پنجشنبه، 24 فروردين 1396

واژه‌ی ارض در قرآن

ارض در مقابل هرگونه اعتلا و بلندی است؛ به همین دلیل به زمین كه در آن زندگی می‌كنیم، ارض گفته می‌شود و به قوائم و دست و پای اسب، ارض اطلاق شده...

پنجشنبه، 24 فروردين 1396

واژه‌ی ازواج در قرآن

«ازواج» جمع زوج است كه در لغت به معنای قرین و نزدیك بودن یك شیء با دیگری است. بر این اساس است كه به زن شوهردار كه قرین همسرش است، زوج می‌گویند....

پنجشنبه، 24 فروردين 1396

واژه‌ی اذن در قرآن

«اذن» اسم مصدر و در لغت به معنای آزادی در انجام دادن كار و عمل است. زمانی كه گفته می‌شود «اذنت له فی كذا» یعنی او را در انجام كار آزاد گذاشتم...

پنجشنبه، 24 فروردين 1396

واژه‌ی أَذَن در قرآن

«اُذُن» صفت مشبهه و جمع آن آذان است كه در لغت دارای دو معنای اصلی است: یكی گوش و دیگری علم است و از این جهت كه انسان به وسیله گوش به مسموعات...

پنجشنبه، 24 فروردين 1396

واژه‌ی أذان در قرآن

«اذان» اسم مصدر از باب تفعیل به معنای اعلام است. ابن فارس می‌نویسد: اذان دارای دو معنای اصلی است؛ یكی اُذن به معنای گوش و دیگری علم و اعلام است....

پنجشنبه، 24 فروردين 1396

واژه‌ی أدنی در قرآن

«ادنی» برگرفته از ماده «دنو» به معنای نزدیك بودن، پست و فرومایگی است. صاحب مقاییس اللغة می‌نویسد: دنی دارای یك ریشه و اصل، یعنی قرب و نزدیك بودن...

پنجشنبه، 24 فروردين 1396

واژه‌ی اخذ در قرآن

«اخذ» در اصل به معنای حیازت و جمع‌آوری و نگهداری شیء است و در مقابل عطا، به معنای گرفتن است. معنای اخذ به لحاظ نسبتی كه به آن داده می‌شود، متفاوت...

پنجشنبه، 24 فروردين 1396

واژه‌ی أخلد در قرآن

ابن فارس می‌نویسد: «خلد» در اصل به معنای ثبات و ملازمت است و «خلد» و «اخلد» یعنی اقامت گزید و زمانی برای یك فرد گفته می‌شود «اخلد الی الارض»...

پنجشنبه، 24 فروردين 1396

واژه‌ی اخ در قرآن

«اخ» در اصل «اخو» بوده كه لام‌الفعل آن حذف شده است. مشهورترین نظریه این است كه لام‌الفعل در تثنیه برگردانده می‌شود و گفته می‌شود «اخوان». در...

پنجشنبه، 24 فروردين 1396

واژه‌ی احد در قرآن

احد برگرفته از ماده «وحد» است كه واو قلب به همزه شده است و در مذكر و مؤنث استعمال می‌شود. احد گاه در كلام منفی به كار می‌رود و گاه در كلام مثبت....

پنجشنبه، 24 فروردين 1396

واژه‌ی احزاب در قرآن

«حزب» جماعتی از مردم است و «حزب الرّجل» اصحاب و لشكریان شخص را گویند كه هم فكر و اندیشه اویند. هر قومی كه دل‌ها و اعمالشان همانند یكدیگر باشد،...

پنجشنبه، 24 فروردين 1396