واژه‌ی بنیان در قرآن

«بنیان» برگرفته از كلمه «بنی» به معنای بنا و ساختمان است و به اعتقاد ابن فارس معنای اصلی آن ساختن شیء با ضمیمه كردن بعضی از اجزای آن با بعضی...

شنبه، 26 فروردين 1396

واژه‌ی بغی در قرآن

«بغی» در لغت در كاربردهایش معانی مختلفی به خود گرفته است. جوهری می‌نویسد: بغی به معنای قهر و غلبه و سلطه یافتن است و بغیِ جراحت ورم كردن و فاسد...

شنبه، 26 فروردين 1396

واژه‌ی بلاء در قرآن

«بلاء» برگرفته از «بلی» در لغت دارای دو معنای اصلی است كه بقیه معانی به این دو برمی‌گردد: 1. كهنه شدن و فرسودگی؛ 2. امتحان و اختبار. بلا به معنای...

شنبه، 26 فروردين 1396

واژه‌ی بعث در قرآن

كلمه «بعث»‌ در لغت در این معانی به كار رفته است: الف) فرستادن، چنان كه وقتی گفته می‌شود «كنت فی بعث فلان» بدین معناست كه من در لشكری بودم كه...

شنبه، 26 فروردين 1396

واژه‌ی بعل در قرآن

«بعل» در لغت به معنای شوهر، زوجه، درخت خرمایی كه بدون آبیاری از ریشه آب خورد، نام بت قوم الیاس، و دهشت و اضطراب آمده است. ابن فارس معتقد است...

شنبه، 26 فروردين 1396

واژه‌ی بصیرت در قرآن

«بصیرت» در لغت به معنای اعتقاد قلبی به دین و امور شایسته است. نیز به معنای عبرت، زره، فراست و زیركی صادقانه، و خونی است كه آن را دلیل و نشانه...

شنبه، 26 فروردين 1396

واژه‌ی بصیر در قرآن

قرآن در قصه یوسف (علیه السلام) و فرستادن پیراهن برای پدرش یعقوب (علیه السلام) می‌فرماید: «اذْهَبُوا بِقَمِیصِی هذَا فَأَلْقُوهُ عَلَى وَجْهِ...

شنبه، 26 فروردين 1396

واژه‌ی بشر در قرآن

جوهری می‌نویسد: «بشرة» و «بشر» ظاهر پوست انسان است و بشره‌ی زمین گیاهان نمایان شده بر آن است. جمع بَشرَه، بشر است مثل قصبه و قصب. سپس بر انسان...

شنبه، 26 فروردين 1396

واژه‌ی بسط در قرآن

«بسط» مقابل «قبض» در اصل به معنای امتداد و گسترش یافتن و گشودن است و «بسْطَه» به معنای فضیلت و برتری بر دیگری است. «بسط ید» به معنای دراز كردن...

شنبه، 26 فروردين 1396

واژه‌ی برهان در قرآن

فراهیدی در ماده «بَرَه» می‌نویسد: برهان بیان دلیل و روشن ساختن آن است. فیومی نیز همین تعریف را برگزیده، در ادامه می‌نویسد: در اینكه حرف نون كلمه...

شنبه، 26 فروردين 1396

واژه‌ی برق در قرآن

«برق» دارای دو اصل و ریشه است: 1. درخشش و 2. جمع شدن سیاهی و سفیدی. بقیه معانی مجازی و نشئت گرفته از این دو است. برق درخشیدن ابرهاست و بارقه...

جمعه، 25 فروردين 1396

واژه‌ی بروج در قرآن

«بروج» جمع «برج» در لغت به معنای برج‌های دوازده‌گانه و خانه‌های بنا شده بر دیوار اطراف شهر و بر ركن و كناره قصر است و هنگامی كه زن زیبایی‌های...

جمعه، 25 فروردين 1396

واژه‌ی برزخ در قرآن

ابن فارس می‌نویسد: برزخ به معنای حائل بین دو شیء است؛ گویا بین دو شیء زمینی وسیع است. این كلمه برگرفته از «برز» به معنای زمین وسیع و گسترده است....

جمعه، 25 فروردين 1396

واژه‌ی بِرّ (به كسر باء) در قرآن

«برّ» مصدر از «بَرّ یَبرّ» از باب «علم» است. معنای اصلی و لغوی ماده برّ همان‌گونه كه بیان شد، گسترانیدن وسیع كار خیر است و فرق آن با خیر این...

جمعه، 25 فروردين 1396

واژه‌ی بدّل در قرآن

«بدل» در لغت به معنای قرار گرفتن شیئی به جای شیئی دیگر است و كاربرد «بدّلت الشیء» زمانی است كه شیء موردنظر را تغییر دهی؛ اگرچه برای آن عوض و...

جمعه، 25 فروردين 1396

واژه‌ی بَرّ (به فتح باء) در قرآن

«برّ» به فتح باء به معنای خشكی مقابل دریاست كه گستره وسیع آن لحاظ شده و از آن بِر به معنای گسترش دادن در نیكی مشتق شده است. بَرّ گاه به خداوند...

جمعه، 25 فروردين 1396

واژه‌ی بحر در قرآن

«بحر» در اصل به معنای وسعت و گسترده بودن است و به همین جهت بر دریا، بحر اطلاق شده است. نیز به شتری كه ده بار زاییده بود، بحیره می‌گفتند؛ زیرا...

جمعه، 25 فروردين 1396

واژه‌ی بأس در قرآن

«بأس» در لغت به معنای عذاب، قوت و دلیری در جنگ، نیازمندی شدید و ترس است، و در جمله «رجلٌ ذو بأس» به معنای انسان شجاع است. «بأساء» اسم برای جنگ،...

جمعه، 25 فروردين 1396

واژه‌ی اهل در قرآن

ابن فارس می‌نویسد: اهلِ مرد همسر و زوجه اوست و تأهل به معنای همسردار بودن است. نیز اهل رجل نزدیك‌ترین فرد به وی است و اهل بیت ساكنان خانه‌اند...

جمعه، 25 فروردين 1396

واژه‌ی ایمان در قرآن

«ایمان» از ماده «امن» دارای دو معنای اصلی است: 1. امانت كه ضد خیانت است؛ 2. تصدیق. به اعتقاد فیومی «اَمِنَ» در وزن و معنا مانند «سلم» است، یعنی...

جمعه، 25 فروردين 1396