برزخ در قرآن

واژه‌ی «برزخ» سه بار در قرآن به کار رفته است؛ در آیات 53 فرقان و 20 رحمن «برزخ» دیواره‌ای میان دو دریاست، حائلی که ممکن است کنایه‌ای از اسطوره‌ای...

چهارشنبه، 25 بهمن 1396

احترام و بزرگ‌داشت در قرآن

ارج نهادن بر مبنای شایستگی؛ اظهار احترام و تشریف برای کسی که در خور آن است. تعبیرهای گوناگونی در زبان عربی این مفهوم قرآنی مهم را بیان یا به...

يکشنبه، 1 بهمن 1396

ابزارها و وسایل در قرآن

چیزهایی که انسان از آنها در انجام امور معمول خود بهره می‌برد. منابع چندانی درباره‌ی موضوع ظواهر فرهنگی در قرآن در اختیار نیست (نک. ظواهر فرهنگی...

چهارشنبه، 27 دی 1396

ابزارها و وسایل در قرآن

چیزهایی که انسان از آنها در انجام امور معمول خود بهره می‌برد. منابع چندانی درباره‌ی موضوع ظواهر فرهنگی در قرآن در اختیار نیست (نک. ظواهر فرهنگی...

چهارشنبه، 27 دی 1396

ابریشم در قرآن برای توصیف بهشت

تارهای درخشان و برّاقی که کرم ابریشم به دور خود می‌تند و اغلب از آنها در مواد ظریف استفاده می‌شود. واژه‌های «حَریر» و «سُندُس» به معنای «ابریشم»...

سه‌شنبه، 26 دی 1396

مجازات اصحاب فیل و ابرهه در قرآن

حکمران مسیحی حکومتی در جنوب عربستان که حبشیان آن را بنیان گذاشتند. نام این حکمران معمولاً در تفسیر سوره‌ی فیل، که وصف مجازات اصحاب فیل توسط خداوند...

پنجشنبه، 14 دی 1396

کوچک‌ترین واحد مستقل صوری و معنایی در گفتار قرآن

کوچک‌ترین واحد مستقل صوری و معنایی در گفتار قرآن، که با قافیه‌ای در پایان مشخص می‌شود. کلمه‌ی قرآنی «آیة» (جـ آیات، احتمالاً مأخوذ از کلمه‌ی...

سه‌شنبه، 5 دی 1396

کارکرد آیه و آیات در قرآن

آیه به معنی نشانه یا علامت و نیز دلالت کردن بر چیزی یا به ثبوت رساندن چیزی است. این مفهوم یکی از رایج‌ترین مفاهیم در قرآن است و عمدتاً با واژه‌ی...

شنبه، 25 آذر 1396

آفرینش در قرآن

نشأت گرفتن جهان و انسان از خداوند. داستان‌های آفرینش در سنت‌های فرهنگی سراسر عالم، از جمله در سنت تکامل طبیعی، در پی تبیین ماهیت محیط اجتماعی...

سه‌شنبه، 30 آبان 1396

آزمایش در قرآن

چالشی که باید از سر گذراند. حدود صد آیه در قرآن به طور مستقیم یا غیرمستقیم به آزمایش و به ویژه آزمایش یا امتحان ایمانِ صادق اشاره دارد. چهار...

چهارشنبه، 17 آبان 1396

آزر، پدر یا عموی ابراهیم

عموماً آن را نامی برای پدر ابراهیم در قرآن، می‌دانند. در قرآن، واژه‌ی «آزر» تنها در آیه‌ی 74 انعام آمده است: «و [یاد کن] هنگامی را که ابراهیم...

يکشنبه، 7 آبان 1396

تثلیث از منظر واژه‌شناسی و قرآن

تثلیث از ریشه‌ی ثلث در لغت به معنای سه بخش کردن، سه یکی کردن، سه گوشه کردن و سه کردن است و در اصطلاح خدا را سه دانستن است، با این توضیح که پدر...

شنبه، 6 آبان 1396

آرارات در قرآن

بلندترین قلّه از دو قلّه‌ی رشته‌ای از کوه‌های آتشفشانیِ اکنون خاموش، در شمال شرقی ترکیه‌ی امروزی و جنوب ارمنستان کنونی، مسیحیان و یهودیان کوه...

دوشنبه، 1 آبان 1396

آدم و حوا در قرآن

آدم نخستین بشر و پدر نوع انسان در تورات و قرآن است. «آدم» به معنای یک شخص خاص، هجده بار در قرآن به کار رفته و عبارت «بنی‌آدم» (فرزندان آدم) به...

شنبه، 22 مهر 1396

آخرالزمان در قرآن

انکشاف حوادثی در آینده، مخصوصاً در پایان زمان و نوعی آخرت شناسی دینی با تأکید بر حوادث کیهانی که در پایان جهان رخ خواهد داد. چون بیشتر حوادث...

دوشنبه، 17 مهر 1396

آتش در قرآن

احتراقی که به شکل نور و حرارت متجلّی می‌شود و در جهان باستان یکی از عناصر اربعه به شمار می‌رفت. در قرآن، آتش هم در آخرت و هم در این جهان وجود...

شنبه، 15 مهر 1396

آب‌هاي بهشت در قرآن

رودها و چشمه‌هاي متعددي که طبق توصيف قرآن در بهشت وجود دارند. در قرآن، از «رودهاي بهشت» (اَنهار الجَنّه) چهل و شش مرتبه سخن رفته و واژه‌ي «عَين»...

دوشنبه، 6 شهريور 1396

آب و هوا در قرآن

به بيان کلي، اوضاع جوّ در زمان و مکاني خاص که شامل متغيرّهاي گرما، سرما، رطوبت، باد و فشار مي‌شود و به پيامدهاي مساعد و نامساعد اشاره دارد. برخي...

يکشنبه، 5 شهريور 1396

آب در قرآن

ترکيب اکسيژن و ئيدروژن، که همه‌ي صور حيات به آن وابسته است. آب از ميان عناصر چهارگانه‌ي هراکليتي بيشترين بسامد را در قرآن دارد و به بيشترين شکل‌ها...

شنبه، 4 شهريور 1396

نقش ماوراي طبيعت در طبيعت از نگاه قرآن

علوم طبيعي درباره طبيعت بحث مي‌کنند و ماوراي طبيعت از محدوده‌ي مسائل آن خارج است. اما اگر طبيعت تحت حاکميت ماوراي طبيعت باشد؛ تماميت و کمال نظريه‌هاي...

سه‌شنبه، 30 خرداد 1396