معنای جاهلیت (1)

اصطلاحی ناظر به نوعی از ویژگی‌های اخلاقی و اعتقادی و نیز دوره‌ای از تاریخ پیش از اسلام عربستان است كه این ویژگی‌ها در آن بروز كرده است. واژه...

سه‌شنبه، 17 آذر 1394

سرگذشت شیرین

عطر گلاب و هل است و طعم رنگ زعفران؛ در ترکیبی از شیر و ثعلب نیمه منجمد که تکه‌های پسته وخامه با آن مخلوط شده. قاشق را که به کاسه ببرید، معجونی...

دوشنبه، 16 آذر 1394

برمکیان و افسانه

مورخی عرب می‌گوید: خاندان برمک مانند دیهیمی بر روی پیشانی دهر یا افسری بر سر قرن خود جای داشتند. عطاء و بخشش آنها مانند امثال سائره شد. از هر...

دوشنبه، 16 آذر 1394

واژگونی خاندان برمکی

هارون الرشید در سال 186 هجری (802 میلادی) با برمکیان به عزم زیارت کعبه رفت. موسی بن یحیی حکایت کرد که شنیدم پدرم در حین طواف کعبه تضرع کنان از...

دوشنبه، 16 آذر 1394

پیامدهای نابودی برمکیان

مسعودی می‌نویسد که پس از سقوط برمکیان امپراطوری رو به ضعف گذاشت و همه دریافتند که اداره‌ی امور از طرف هارون الرشید چقدر ناقص و حکومت او تا چه...

دوشنبه، 16 آذر 1394

چرا برمکیان فروافتادند؟

سقوط برمکیان را به اشکال مختلف روایت کرده‌اند. ما نسبت به این عقیده که سقوط آنها را مربوط به ازدواج جعفر و عباسه و عواقب آن می‌دانند چیزی نمی‌گوئیم...

دوشنبه، 16 آذر 1394

معنای سنت

واژه سنت در لغت به معنای روش و طریقه به کار می‌رود که هم آن را می‌توان بر طریق پسندیده و هم به طریق ناپسند اطلاق کرد. چنانچه از پیامبر اکرم (صلی...

يکشنبه، 15 آذر 1394

جعفر بن یحیی برمکی

ابوالفضل جعفربن یحیی در سال 150 هجری (767 میلادی) در مدینه متولد شده است. بنابر روایت مسعودی مادر وی «عباده» و بنا بر ابن خلکان «عتابه» و بنا...

شنبه، 14 آذر 1394

فضل بن یحیی برمکی

ابوالعباس فضل بن یحیی در شهر مدینه به تاریخ 23 ذی الحجه‌ی سال 148 هجری (25 فوریه 765 میلادی) هفت روز قبل از تولد هارون الرشید به دنیا آمد. خیزران...

شنبه، 14 آذر 1394

نگاهی به خاندان برمکی

برمکیان اصلاً ایرانی بوده‌اند و بنابر روایات قدیمی و کهن سدانت و کهانت «نوبهار» بلخ را که معبدی بودائی بوده برعهده داشته‌اند. روایاتی افسانه...

جمعه، 13 آذر 1394

برمکیان در اوج

ابوعلی یحیی بن خالد در زمان خلافت یزید به روایتی در سال 115 و به روایتی دیگر بسال 119 هجری (733 یا 737 میلادی) متولد شده است. در سال 158 هجری...

جمعه، 13 آذر 1394

کتاب شناسی برمکیان

درباره‌ی برمکیان نوشته و سندی که مقدم بر نیمه‌ی اول قرن نهم میلادی باشد در دست نیست. کتاب موسوم به «خاطراتی راجع به کشورهای غربی» که «هیون تسانک»...

جمعه، 13 آذر 1394

آغاز کار خاندان برمکی

بنابر قدیمی‌ترین روایات عربی، برمکیان اصلاً ایرانی بوده و کهانت و سدانت «نوبهار» را که سالیانی دراز قبل از اسلام «بتخانه‌ی» معروفی در بلخ بوده...

جمعه، 13 آذر 1394

عجایب از یاد رفته

از سده‌ی دوم میلادی به بعد فهرستهای گوناگونی از عجایب هفتگانه عرضه شده است. نخستین اشاره به چنین فهرستی، که مقارن با سده‌ی اوّل میلادی و زمامداری...

پنجشنبه، 12 آذر 1394

فانوس دریایی اسکندریه

فاروس، فانوس دریایی عظیم اسکندریه در ساحل شمال غربی دلتای مصر، آخرین بنایی بود که عموماً آن را در زمره‌ی عجایب هفتگانه دنیای باستان پذیرفتند....

پنجشنبه، 12 آذر 1394

کولوسوس رودس

جزیره‌ی رودس در فاصله‌ای نزدیک گوشه‌ی جنوب شرقی آسیای صغیر و در محل تلاقی دو مسیر دریایی عهد قدیم واقع است؛ دریانوردان از یکی از آنها برای سفر...

سه‌شنبه، 10 آذر 1394

تاریخ‌نگاری اندلس

نخستین بار مورخان مصری برای تدوین تاریخ شبه جزیره‌ی ایبری (اندلس)، که در سال 92 جزو قلمرو اسلام گردید، تلاش کردند. سعیدبن کثیربن عُفَیر مصری...

سه‌شنبه، 10 آذر 1394

موسولئوم در هالیکارناسوس

موسولئوم در هالیکارناسوس مقبره‌ی بزرگی بود که برای دفن و یادبود موسولوس، که از سال 377 تا 353 قبل از میلاد بر کاریا حکومت کرد، ساخته شد. وی در...

يکشنبه، 8 آذر 1394

معبد آرتمیس در افه‌سوس

ادوارد گیبن، در سال 1780 میلادی با اندوه فراوان شرح انهدام معبد آرتمیس را در افه‌سوس که اوستروگوت‌ها آن را در سال 262 میلادی ویران کرده بودند...

يکشنبه، 8 آذر 1394

سیر تاریخ‌نگاری در ایران (2)

نماینده‌ی شاخص شیوه‌ی تاریخ‌نگاری جدید در دوره‌ی قاجار، محمدحسن خان اعتمادالسلطنه است. او در پاریس روش تحقیق جدید را آموخت و در تهران کتاب‌های...

يکشنبه، 8 آذر 1394