کودتا

بنا به تعریف هنری آر. اسپنسر، کودتا «تغییر حکومت به دست صاحبان قدرت حکومتی با نقض قوانین تشکیل دولت» ( 508.Spencer, 1963 ,p) است، این مفهوم کودتا...

چهارشنبه، 6 مرداد 1395

کنترل اجتماعی

این مفهوم بیانگر توانایی و ظرفیت جامعه برای تنظیم و اداره‌ی خویش، و همچنین بیانگر روش‌های ترغیب یا واداشتن اعضای جامعه به همنوایی با معیارهای...

چهارشنبه، 6 مرداد 1395

کمونیسم

این اصطلاح خوشه‌ای از مفاهیم نزدیک و مرتبط با یکدیگر را دربرمی‌گیرد دال بر نوعی جامعه‌ی بشری، نظریه‎های توصیف یا توجیه کننده‎ی جامعه‎ی کمونیستی،...

چهارشنبه، 6 مرداد 1395

قوم‌کشی

این مفهوم را رافائل لمکین (Lemkin, 1944) برای اشاره به یکی از اهداف اصلی سیاست‌های جمعیتی آلمان در جنگ جهانی دوم وضع کرد: از بین بردن همه‌ی یهودیان-...

چهارشنبه، 12 اسفند 1394

قدرت

در کلی‌ترین معنا، قدرت به معنای توان ایجاد یا سهم داشتن در ایجاد نتایجی است که برای پدیدآوردن تفاوتی در جهان. می‌توانیم بگوییم که در زندگی اجتماعی...

سه‌شنبه، 11 اسفند 1394

قرارداد اجتماعی

هر توافقی که بین افراد مستقل درباره‌ی نظم و ترتیبات اساسی نهادی صورت پذیرد و روابط اجتماعی یا سیاسی آن‌ها را تعیین کند، قرارداد اجتماعی است....

سه‌شنبه، 11 اسفند 1394

قانون

در کاربرد معاصر، اصطلاح قانون را باید به دو صورت تعریف کرد. در معنای کلی، که به لحاظ تاریخی مشتق از سنت‌های الهیات کلاسیک است ولی فعلاً در روان‌کاوی...

سه‌شنبه، 11 اسفند 1394

فن‌سالاری

این واژه به معنای ریاست یا حکومت مدیران اجرایی (پس از تفکیک مالکیت قانونی از کنترل مؤثر) است که پرسنل سازمانی تعلیم‌دیده در زمینه‌ی فنون جدید...

سه‌شنبه، 11 اسفند 1394

عدالت

ارزیابی نهادهای اجتماعی و سیاسی، خصوصاً با توجه به توزیع امتیازها و وظایف، معمولاً بر حسب عدالت یا بی‌عدالتی بیان می‌شود. مفهوم عدالت به کلی‌ترین...

شنبه، 8 اسفند 1394

صلح طلبی

کشت و کشتارهای طولانی و طاقت‌فرسای جنگ جهانی اول جان تازه‌ای به این آموزه‌ی قدیمی داد که توسل به جنگ همیشه، و حتی برای مقابله با تهاجم، غلط است....

شنبه، 8 اسفند 1394

صلح

اگر صلح را به معنای دقیق و محدود آن بگیریم، یعنی نقطه‌ی مقابل جنگ و «غلاف کردن شمشیرها»، به لحاظ فکری ثمربخش‌تر است تا این که معنای آن را چنان...

شنبه، 8 اسفند 1394

سیاست و تروریسم

رفتار تروریستی دو نوع عمده دارد که باید آن‌ها را از هم تمیز داد. نخست، تروریسم ممکن است روشی برای کنش باشد که کشنگری از آن استفاده می‌کند تا...

چهارشنبه، 5 اسفند 1394

سوسیال دموکراسی

برای روشن شدن آموزه‌ها و کنش‌های سیاسی، مندرج در این اصطلاح می‌توانیم از این جا شروع کنیم که سوسیال دموکراسی در عمل چه چیزی هست و چه چیزی نیست....

چهارشنبه، 5 اسفند 1394

سوسیالیسم

اندیشه‌های سوسیالیستی، به شکل‌های گوناگون، در سده‌های پیشین نیز مطرح می‌شد اما سوسیالیسم در مقام آموزه یا مرام سیاسی و جنبش سیاسی مشخص و متمایز...

چهارشنبه، 5 اسفند 1394

سندیکالیسم آنارشیستی

همانطور که از بخش اول این اصطلاح پیداست، در این جا با روایت آنارشیستی از سندیکالیسم سروکار داریم- اتحادیه‌های کارگری انقلابی. فکر اصلی بخش دوم...

چهارشنبه، 5 اسفند 1394

سندیکالیسم

از ویژگی‌های سندیکالیست‌هاست که عمل را مقدم بر نظریه می‌دانند؛ آن‌ها خودجوشی و خودانگیختگی را تجلیل می‌کنند و غالباً سرسختانه ضد روشنفکران‌اند....

چهارشنبه، 5 اسفند 1394

سلطنت

سلطنت به معنای نهاد حکومت رئیس یک خاندان موروثی بر دولت است و سلطنت‌طلبی به معنای آموزه یا مرامی است که سلطنت را بهترین نوع حکومت می‌داند. سلطنت...

سه‌شنبه، 4 اسفند 1394

سزاریسم

این اصطلاح بیانگر شکلی از دیکتاتوری است که مدل کلی‌ آن تقریباً سرگذشت و سلوک ژولیوس سزار (100 تا 44 ق. م) است، فرمانده و خودکامه‌ی عوام‌گرایی...

سه‌شنبه، 4 اسفند 1394

سرمایه‌داری

اقتصاد و جامعه‌ای که در شکل توسعه‌یافته‌اش از بطن انقلاب صنعتی سده‌ی هجدهم در اروپای غربی به وجود آمد. اقتصاددانان، مورخان و جامعه‌شناسان به...

سه‌شنبه، 4 اسفند 1394

روشنفکران

اين اصطلاح از هنگامي که در اواخر قرن نوزدهم و در جريان مجادله‌هاي ميان طرفداران و مخالفان سروان دريفوس در قضيه‌ي مشهور دريفوس براي نخستين بار...

دوشنبه، 3 اسفند 1394