عليت، تا پيش از ابن سينا

ابن سينا به فلسفه اسلامي، نظامي سنجيده و استوار بخشيده است. او تا امروز جايگاه خود را به عنوان برجسته ترين فيلسوف جهان اسلام حفظ کرده است. همه...

دوشنبه، 5 آبان 1393

عليت از نظر فارابي

پيش از مرگ فارابي ( ابونصر ) در سال 339 هجري، دو جريان فکري ديگر، در کنار معتزله پديد آمد؛ يکي بس ناکامياب بود و ديگري چنان کامياب که پس از حدود...

دوشنبه، 5 آبان 1393

عليت، بعد از فارابي تا ابن سينا

ميان فارابي (مرگ 339 هـ) و ابن سينا (مرگ 428 هـ) فاصله داريم در حدود يک قرن. در اين فاصله جريان هاي فکري گوناگوني پديد آمدند که برخي از آن ها،...

دوشنبه، 5 آبان 1393

عليت از نظر « کندي » نخستين فيلسوف اسلامي

در عصر زندگي کندي ( الکندي ) (مرگ 252 يا 260) افکار يونانيان به عربي ترجمه مي شد. اين کار را غالباً مسيحيان سرياني، به تشويق خلافت اسلامي به...

دوشنبه، 5 آبان 1393

عليت از نظر متفکران اسلام، از آغاز تا کندي

خردورزي که تفکر فلسفي، يکي از آثار و نتايج آن است، مورد تأييد و تأکيد دين اسلام است.هيچ يک از اديان موجود و شناخته شده جهان- جز اسلام- نه فقط...

دوشنبه، 5 آبان 1393

سابقه بحث علّيت در يونان

چون محور بحث را علت هاي چهارگانه قرار داديم، بهتر است کمي در تعريف آن ها درنگ کنيم. علت مادي و صوري، يعني همان پديده؛ اما با يک نگرش تحليلي....

دوشنبه، 5 آبان 1393

از فيزيک تا متافيزيک

مابعدالطبيعه نيز مانند طبيعت، براي بشر شناختني است. اگر وضعيت موضوع هايي مانند: تجرد نفس، خدا و ازلي بودن عالم و اختيار، تا به امروز به گونه...

دوشنبه، 5 آبان 1393

مابعدالطبيعه و خودکامگي ذهن

يکي از خطرهاي قلمرو مابعدالطبيعه به معناي عام و خاص آن، خودسري ذهن و عقل بر پايه تخيل و توهم است. اشکال بزرگ و درست کانت به مابعدالطبيعه، با...

يکشنبه، 4 آبان 1393

در نقد يگانه انگاري دين و فلسفه

دانايي اندک بشر تا کجا است؟ انسان تا کجا آزاد است تا به اندازه توانش، آگاه شود؟ شايد انسان، با بلند پروازي خود، آرزوهايش را در قلمرو دانايي،...

يکشنبه، 4 آبان 1393

معناي وجود کلي در آثار فيلسوفان

از ديرباز مسائلي در فلسفه شرق و غرب مطرح شده که به دلايلي زمينه مناقشات و اثبات و ابطال هاي دامنه داري را فراهم آورده است. اگر موضوع را با دقت...

يکشنبه، 4 آبان 1393

بررسي معناي اصالت وجود در آثار ملاصدرا

ما همگي موجوداتي انديشمند و داراي حواسّ متعدد و گوناگون هستيم و از همان آغاز که با جهان پيرامون خود روبه رو مي شويم، پديده هاي پيرامون را تشخيص...

يکشنبه، 4 آبان 1393

بررسي سابقه ي اصالت وجود ملاصدرا در انديشه هاي پيش از او

يعني اگر خواستار پيدايش جوجه باشيم، بايد تخم مرغي باشد؛ زمان بايسته نيز بگذرد تا اين جوجه پديد آيد. وگرنه امکان ندارد که بدون يک زمينه مناسب...

يکشنبه، 4 آبان 1393

مفهوم واژه ي وجود در حکمت متعاليه

وجود هر پديده اي همان هويت خارجي او است. بنابراين وجود هرچيزي، يک حقيقت جدا از ماهيت آن نيست. وقتي که پديده ها را ملاحظه مي کنيم، از آن ها دو...

يکشنبه، 4 آبان 1393

مفهوم واژه ي اصالت در حکمت متعاليه

اصيل در لغت و عرف، چيزي است که گوهر و نژاد نيک دارد و نجيب و ارجمند است. اين کلمه درباره انسان، اسب، خانواده، قوم و ملّت و نيز به معناي صادق...

يکشنبه، 4 آبان 1393

مفهوم واژه ي ماهيت در حکمت متعاليه

ماهيت از « ما هو؟ » اخذ شده است. « ما هو؟ » يعني « چيستي ». به اين معنا که هرگاه انسان بخواهد با ديدن پديده ها، آن ها را بشناسد، درباره آن ها...

يکشنبه، 4 آبان 1393

پيوند فلسفه با علوم تجربي

غالباً چنين مي انديشند که علوم قلمرو جداگانه اي دارند و فلسفه نيز حوزه مستقل ديگري است. علوم به حس و تجربه تکيه دارند و فلسفه به اوّليات و قضايايي...

يکشنبه، 4 آبان 1393

روش و ابزار کار مناسب فلسفه

امروزه از مسلمات است که اگر با روش درست و ابزار لازم، کار نکنيم، پيشرفتي نخواهيم داشت. قلمرو متعالي و دور از دسترس افکار عادي و ناورزيده، با...

يکشنبه، 4 آبان 1393

نظريه اخلاقي فارابي در آيينه انديشه ملاصدرا (1)

فارابي و ملاصدرا دو حکيم الهي مسلمانند که اخلاق را يکي از دو رکني دانسته اند انسانيت انسان بر آن استوار است. هر دو، نظريه ي اخلاقي خود را بر...

يکشنبه، 4 آبان 1393

نظريه اخلاقي فارابي در آيينه انديشه ملاصدرا (2)

فارابي در اکثر مباحث اخلاقي از فضايل بيش از رذايل سخن گفته است. او دو تعريف از فضيلت و رذيلت ارائه مي دهد:

يکشنبه، 4 آبان 1393

تبيين قاعده زرين اخلاقي بر اساس مباني فلسفي صدرالمتالهين

در اين پژوهش در پي پاسخ دو پرسش در حوزه اخلاق هستيم: نخست آنکه آيا مي توان همه دستورات اخلاقي را در دستوري خاص و ساده گنجاند که ميان همه مکاتب...

يکشنبه، 4 آبان 1393