استعاره

استعاره در بلاغت و دیگر رویکردهای سنتی به زبان مجازی به عنوان یکی از صنایع بیانی، یا مجاز، تعریف می‌شود و اغلب به عنوان نوعی آرایه‌ی زبانی محسوب...

شنبه، 28 اسفند 1395

استعاره‌ی دستوری

این اصطلاح را هلیدی (1994) برای اشاره به ساختارهای دستوری‌ای وضع کرد که برای انجام وظایف به کار می‌روند که از نظر دستوری معمول نیست. استعاره‌های...

شنبه، 28 اسفند 1395

ارائه‌ی گفتمان

ارائه‌ی گفتمان اصطلاحِ کاربردیِ فراگیری است و به نظر می‌رسد که به گونه‌گونی پدیده‌های فرهنگی - اجتماعی و زبانی اشاره می‌کند. از نظر برخی، این...

شنبه، 28 اسفند 1395

ارائه‌‌ی نوشتار

ارائه‌ی نوشتار - که در آن گفتمان مقدم یا اصلی، بخشی از گفتمان نوشتاری است - عملاً شبیه ارائه‌ها گفتار است. مع‌الوصف از نظر ادعاهای اعتبار استوارتر...

شنبه، 28 اسفند 1395

ارائه‌ی اندیشه

مقیاس ارائه‌ی اندیشه، مقوله‌های مشابهی با ارائه‌ی گفتار و نوشتار دارد، اما کارکردهای شیوه‌های موازی ارائه‌ی اندیشه اساساً متفاوتند. این امر به...

شنبه، 28 اسفند 1395

ارائه‌ی گفتار

همان‌گونه که در جدول «مقیاس‌های ارائه‌ی گفتار» می‌توان دید، ارائه‌ی گفتار دیگران، بسته به پیوند میان گفتمان مؤخر و مقدم، می‌تواند شکل‌های مختلفی...

شنبه، 28 اسفند 1395

ادب

ادب، یکی از حوزه‌های اصلی پژوهش است که کاربردشناسان زبان برای مدت زمانی با آن سروکار داشته‌اند. در این حوزه انبوهی از آثار منتشر شده (برای نمونه...

شنبه، 28 اسفند 1395

اختیاری (قراردادی) بودن

این ویژگیِ زبان شفاهی بشر است که نشانه‌ی زبانی به عنوان یک قانون، اختیاری (یا قراردادی) است به این مفهوم که هیچ پیوند ذاتی میان دالّ و مدلولش...

شنبه، 28 اسفند 1395

شعر مهمل

نوعی شعر طنز که واژه‌ها و ترکیبات ساختگی و بی‌معنا دارد، شیوه‌ی همنشینی واژه‌ها براساس ارزش صوتی و تأثیر شنیداری آن‌ها است. برای مثال مشرف در...

پنجشنبه، 14 بهمن 1395

خروس بازی

از نگارگر قرن یازدهم هجری، معین مصور نگاره‌ای در دست است که در آن تصویر جوان خروس‌بازی دیده می‌شود که خروسی در دست گرفته است. این نگاره مربوط...

سه‌شنبه، 12 بهمن 1395

جوکیم

هر لطیفه از عناصری تشکیل می‌شود که به آن جوکیم یا خرده لطیفه می‌گویند، یعنی مجموعه‌ای از اعمال و کنش‌ها که به کمک صناعت‌های گوناگون لطیفه را...

سه‌شنبه، 12 بهمن 1395

تهکم

تهکم در لغت معنی مسخره کردن، استهزا و دست انداختن، شکسته و ویران شدن و فروریختن چاه می‌دهد و در لغت‌نامه‌ی دهخدا آمده خندستانی کردن و خندستانی...

سه‌شنبه، 12 بهمن 1395

پارادوکس

معنی واژگانی پارادوکس، ضد و نقیض بودن، ضد یکدیگر بودن، ناهمتایی و ناسازگاری است. پارادوکس برگرفته از واژه‌ی یونانی Paradoxon، مرکب از دو جزء...

دوشنبه، 11 بهمن 1395

بذله

بذله نکته‌ی کوتاه، ظریف، غافل‌گیرانه و زیرکانه‌ای است که از نظر عقلی خوشایند و خنده‌آور باشد. بذله‌گو اسم فاعل این کلمه است. شادی حاصل از بذله،...

دوشنبه، 11 بهمن 1395

افیونیه

افیونیه به نوعی آثار منظوم یا منثور گفته می‌شود که به طنزیا جد در مدح یا ذم تریاک و دیگر مواد مخدر سروده و نوشته شده است. تعداد افیونیه‌های بعد...

دوشنبه، 11 بهمن 1395

اسم مستعار

به اسمی گفته می‌شود که نویسنده، هنرمند، بازیگر یا آوازخوانی به جای اسم واقعی خود می‌گذرد. به اسم‌های مستعاری که شاعران برای خود بر می‌گزینند،...

دوشنبه، 11 بهمن 1395

اغراق

معنوی لغوی اغراق پردرکمان کشیدن است. Hyperbole معادل یونانی و Exaggeration معادل انگلیسی آن است. کلمه Exaggeration از ریشه‌ی لاتین Exaggerare...

دوشنبه، 11 بهمن 1395

آلازون

شخصیتی حیله‌گر، زرنگ و پرجنب و جوش که در نمایش‌های قرن هفدهم میلادی لباسهایی چهل‌تکه با پارچه‌های مختلف و لوزی شکل رنگارنگ می‌پوشید و نقش‌های...

دوشنبه، 11 بهمن 1395

آیرون

نوعی بازی خنده‌دار ایرانی که تعدادی بازیکن یک نفر را به اسم اوستا انتخاب می‌کنند. اوستا هر کاری انجام دهد، سایرین هم بدون این که صدایی از آنها...

دوشنبه، 11 بهمن 1395

ادبیات شفاهی

موضوع، گسترده است، و محدود کردنش، دشوار. به فرهنگ عامه مربوط می‌شود اما در حوزه‌ی مردم شناسی و جامعه شناسی نیز هست. در واقع، ادبیات شفاهی فقط...

چهارشنبه، 3 آذر 1395