مسئله ي وجود کلّي در فلسفه ي اسلامي

از ديرباز مسائلي در فلسفه ي شرق و غرب مطرح شده که به دلايلي زمينه ي مناقشات و اثبات و ابطال هاي دامنه داري را فراهم کرده است. اگر موضوع را با...

دوشنبه، 3 شهريور 1393

تطبيق معادشناسي ابن سينا و صدرا

ابن سينا تنها به تبيين و اثبات معاد روحاني مي پردازد، با يادآوري دو نکته: يکي اين است که اين گونه معاد را انبيا نيز تصديق کرده اند؛ زيرا اگر...

دوشنبه، 3 شهريور 1393

کيفيت معاد از نظر ابن سينا و ملاصدرا

بحث ريشه اي اين نوشتار، در کيفيت معاد است که از همان آغاز، فلاسفه ي اسلام با متکلمان و پيروان ظواهر کتاب و سنّت، در اين مسئله نزاع دارند. متکلمان...

دوشنبه، 3 شهريور 1393

دلايل ابن سينا و صدرا براي اثبات فلسفي معاد

فلاسفه در بقاي جسم بحثي ندارند و آنچه مطرح مي کنند، بقاي نفس است. چون محور معاد فلاسفه، نفس انساني است، آنان بايد درباره ي نفوس انساني به سه...

دوشنبه، 3 شهريور 1393

زمينه و پيشينه ي مسئله ي اصالت وجود

يکي از اصول و قواعد مسلّم فلسفه ي مشّائي، اين است که : « هيچ پديده اي در جهان خاکي ما بدون مادّه و مدت، پديد نمي آيد» (2)، يعني اگر خواستار پيدايش...

دوشنبه، 3 شهريور 1393

زبان عرفان و فرا عرفان

در فلسفه ي زباني جديد تلاش مهمي براي تفکيک ميان فرازبان از خود زبان صورت گرفته است. براي نمونه، اگر من کتابي را به زبان انگليسي درباره ي دستور...

شنبه، 1 شهريور 1393

وحدت عارفانه

هر چه درباره ي يک صدور صادق باشد، در مورد يک استغراق نيز صدق مي کند و هر آنچه در مورد يک استغراق صدق کند، درباره ي يک صدور نيز صادق است؛ خداوند...

شنبه، 1 شهريور 1393

عرفان در نظام صدور

نظريه ي « حضور استغراقي » کاملاً بر تحليل مفهوم صدور مبتني است و لذا ما بايد از سويي رابطه ي علت اولي را با فعل صدوري آن، در قوس نزولي و از سوي...

شنبه، 1 شهريور 1393

بسط نظرّيه ي علم حضوري

عرفان به عنوان مفهومي عام، شامل برخي مفاهيم و تجربه هاي عقلاني و رواني است. همه ي گونه هاي متنوع تجربه ي عرفاني در فرهنگ هاي متفاوت، دين هاي...

شنبه، 1 شهريور 1393

جنبه ي تجربي علم حضوري

آگاهي تجربي شخص از دريافت هاي حسي و احساس هاي خود از جمله مثال هاي متعددي است که فلسفه ي اشراقي براي توضيح نظريه ي خود به ما عرضه مي کند؛ براي...

شنبه، 1 شهريور 1393

علم حضوري و علم حصولي

از معناي دوگانه ي عينيت، مستقيماً مي توانيم دو گونه علم را متناظر با دو گونه واقعيت از يکديگر تميز دهيم. اگر معتقديم که يک شيء [ موضوع ] ذهني...

شنبه، 1 شهريور 1393

تاريخ علم حضوري

واضح است که اگر فلسفه در صدد تأسيس وحدتي کامل و سامانمند براي عقل بشري باشد، ملزم است همه ي صورت ها و نمودهاي آگاهي را يکپارچه کرده، آنها را...

شنبه، 1 شهريور 1393

موضوع درون ماندگار و موضوع متعدّي

اگر براي درک ارسطويي حيثِ التفاتي به هر نحو، چه قطعي و چه محتمل، بايد ميان دو فعل انساني يعني فعل درون ماندگار و فعل متعدي تمييز دهيم، به نظر...

شنبه، 1 شهريور 1393

نگاهي به کتاب « علم حضوري »

علم حضوري نوشته ي مهدي حائري يزدي کتابي معمولي درباره ي فلسفه ي اسلامي و افزودني صرف به کتابخانه آثار موجود در اين باب به زبان هاي اروپايي نيست،...

شنبه، 1 شهريور 1393

خاندان تركه و مكتب اصفهان

در قرن چهارم، فضاي فرهنگي و مذهبي اصفهان، ‌يك فضاي شديداً متعصبانه و قشري مآبانه از نوع حنبلي آن بود. اما با حاكميت آل بويه، ‌در طول يك قرن،...

دوشنبه، 27 مرداد 1393

تأثیر اثولوجیا بر فلاسفه مسلمان (2)

از ديگر فلاسفه مطرح در فلسفه اسلامي كه به شدت تحت تأثير اثولوجيا بوده و نسبت به آن توجه خاص نشان داده است، ملاصدرا است. ملاصدرا هر چند در آثار...

سه‌شنبه، 10 تير 1393

تأثیر اثولوجیا بر فلاسفه مسلمان (1)

اثولوجیا اثر فلوطین که سال ها به اشتباه به ارسطو نسبت داده می شد بر غالب فیلسوفان جهان اسلام از جمله ملارجب علی تبریزی موثر واقع شده است. ملارجب...

سه‌شنبه، 10 تير 1393

پیشینه ی حوزه فلسفی اصفهان

پیشینه حوزه فلسفی اصفهان، به ابتدای قرن پنجم - یعنی زمان ابن مسکویه و شیخ الرئیس- می رسد. بنا به نوشته، معلم حبیب آبادی، حدود هفتاد درصد آثار...

جمعه، 16 خرداد 1393

نهضت موحدان در اندلس

بانی نهضت موحدان ابن تومرت بربر (ح 524/1130-81-4/1078-471) بود. او در محیطی شروع به مطالعه کرد که چندی پیش به دست خوارج اسلامی شده بود و آشکارا...

سه‌شنبه، 13 خرداد 1393

آغاز فلسفه در اندلس

مسلمانان اندلس بدین باور خوش بودند که پیش از ورود تمدن خودشان این شبه جزیره از اندیشه تهی بود. راست است که هم سِکِنا و هم نوه اش لوکان فیلسوف،...

سه‌شنبه، 13 خرداد 1393