وضعيت کنوني فلسفه در جهان اسلام

فلسفه و همراه آن مکتب کلامي معتزله، در هجوم اشعريت و تصوّف، چنان به زمين خوردند که هنوز هم نتوانسته اند سربلند کنند. در همه ي کشورهاي اسلامي،...

سه‌شنبه، 16 دی 1393

عدد در انديشه اخوان الصفا

در سده هاي اوليه اسلامي مباحث مربوط به اصول اعتقادي و مسائل ديني، مسلمانان را به وادي علوم عقلي مانند منطق و کلام کشانيد. مسلمانان با فتح سرزمينهايي...

شنبه، 13 دی 1393

اوضاع فرهنگي و فکري ايران در عصر ميرداماد

ظهور سلسله ي صفوي که با سلطنت شاه اسماعيل اول، در سال 907ق، آغاز شد و با شکست آخرين پادشاه صفوي، شاه سلطان حسين، از ابدالي ها، در سال 1135ق،...

دوشنبه، 8 دی 1393

تأويل و تمثيل معاني در آراء اخوان الصفا

اخوان الصفا را چه اسماعيلي بينگاريم و چه با استناد به رأي عبدالرحمن بدوي در کتاب مذاهب الاسلاميين (فصل «الفوارق بين الاسماعيليه و بين اخوان الصفا...

پنجشنبه، 4 دی 1393

زندآگاهي باطنيه

صورتي از زندآگاهي يا گزارندگي (مأخوذ از تعبير گزارندگان کتاب در لسان ناصرخسرو) همانا زندآگاهي تأويلي است که بي ترديد در جاي خود براي رفع تعطيل...

پنجشنبه، 4 دی 1393

فراز و فرود نگرش باطنيون به آموزه هاي ديني

تشيع در مسير شکل گيري خود بعنوان يک مذهب کلامي، فقهي و سياسي بر سه اصل ولايي، علمي و اجتماعي پايه گذاري شد. گروهي از شيعيان با درنظر گرفتن دوستي...

پنجشنبه، 4 دی 1393

اسماعيليه و سنت هرمسي

شايد گزافه باشد که بگوييم از ميان ملل و نحلِ عالم اسلام، تنها مذهب اسماعيليه است که در نحوه مواجهه با سنتهاي فلسفي، عرفاني و باطني ديگر اقوام،...

پنجشنبه، 4 دی 1393

اخوان الصفا (2)

يکي از مباحث با اهميت در بحث انسان، گوناگوني اخلاق و سرشت اخلاقي انسانهاست. از نظر اخوان الصفا، اخلاق به دو نوع تقسيم ميشود:

پنجشنبه، 4 دی 1393

اخوان الصفا (1)

در قرن چهارم هجري، جهان اسلام با دو پديده ي متناقض روبروست. از يکطرف مسلمانان شاهد انحطاط سياسي جامعه اسلامي هستند، از طرف ديگر اين دوره، دوره...

پنجشنبه، 4 دی 1393

نظر فلاسفه اسلام درباره ي نفس و بدن

عقل فاعل يا فعال از ديدگاه ارسطو، در خود ناطقه بود، نه در بيرون از آن، اما در فلسفه مسلمانان، اين عقل فعال در بيرون از نفس ناطقه فرض شده است....

يکشنبه، 25 آبان 1393

دلايل مسلمانان براي جسماني يا روحاني بودن نفس

از آنجا که فلاسفه اسلام نفس را مجرد مي دانند، طبعاً محور بحث هاي همين ديدگاه خواهد بود. اما پيش از پرداختن به تبيين ها و دلايل فلسفه، نخست نگاهي...

يکشنبه، 25 آبان 1393

پزشکان فيلسوف و فيلسوفان پزشک

اسحاق بن حنين ( ابو يعقوب اسحاق بن حنين عبادي؛ 298-215ق ) فرزند حنين بن اسحاق مترجم و پزشک نامي دوره ي اسلامي در عصر طلايي نهضت ترجمه ( قرن سوم...

پنجشنبه، 22 آبان 1393

روش شناسي مطالعات حوزه فلسفه بر اساس آموزه هاي مکتب امام صادق (ع)

مقصود از فلسفه در اين مقاله نگاهي نظام مند به کل عالم هستي با توجه به مبادي و غايات آن و نيز نگاه به هر يک از موجودات عالم در زمينه ي يک نگرش...

چهارشنبه، 21 آبان 1393

نقد و ارزيابي فلسفه اسلامي

در اين مطلب به نقد و ارزيابي « فلسفه اسلامي » مي پردازيم. آيا تفکري مي تواند، ديني باشد و در عين حال فلسفي هم باشد؟ آيا چيزي به نام فلسفه اسلامي...

چهارشنبه، 30 مهر 1393

نقدي بر قاعده ي الواحد و اصل سنخيت

نويسنده ي محترم در مقاله ي مزبور، سعي در نقد و تضعيف قاعده الواحد داشته است؛ به اين شکل که، اول تصويري نادرست و نامطلوب از قاعده ارائه کرده و...

دوشنبه، 28 مهر 1393

نقش نظريه افلاک در آراء فيلسوفان اسلامي

يکي از مسلّماتي که در برخي از مباحث و آراء فيلسوفان مسلمان، نقش برجسته يي ايفا کرده است، نظريه افلاک با محوريت زمين مي باشد. اين نظريه، تأثيرات...

يکشنبه، 27 مهر 1393

نظريه افلاک و تأثير آن بر فلسفه اسلامي

به نظر فيلسوفان اسلامي، مباحث طبيعي ( طبيعيات ) به مثابه اصول موضوعه، در علم الهي استفاده مي شود. برخي از مباحث مابعدالطبيعه، تحت تأثير علم تجربي...

يکشنبه، 27 مهر 1393

کوششي در بازسازي انديشه ي ابوالعباس ايرانشهري

با تمامي تُنُک مايگي ما نسبت به زندگي و انديشه ي ابوالعباس محمد بن محمد ايرانشهري نيشابوري و با انتباه به همان مدارک ناچيزي که درباره ي او باقي...

شنبه، 26 مهر 1393

آموزه هاي فلسفي هشام به حکم

پس از آنکه در اوايل حکومت عباسيان، کتب فلسفه ي يونانيان، به زبان عربي ترجمه شد و در دسترس مسلمانان قرار گرفت، گروهي از ملاحده که در صدد انتقام...

يکشنبه، 20 مهر 1393

هستي شناسي ابوريحان بيروني

ارزش ابوريحان که جهان به اعجاب به او مي نگرد، به خاطر انديشه هاي فلسفي او نيست، به خاطر يک سلسله تحقيقات و ابتکارات است که امروز آنها را علم...

دوشنبه، 31 شهريور 1393