باور به گزاره و غیر گزاره؛ عوامل شکل‌دهنده‌ی باور

پیش از شروع بحث اصلی، باید به چند تأمل در خصوص دیدگاه‌های کانت و ویتگنشتاین اشاره کنم، و به دنبال آن به بحث خودم ادامه خواهم داد. یکی از آن نکات...

دوشنبه، 11 مرداد 1395

مفهوم باور در فلسفه‌ی تحلیلی

در ابتدا باید به این نکته توجه داشت که باور مورد بحث در اینجا، همان عنصری است که در تعریف کلاسیک معرفت مورد توجه است؛ یعنی هنگامی که در تعریفِ...

دوشنبه، 11 مرداد 1395

مفهوم باور از دیدگاه ویتگنشتاین

تعیین معیاری برای تشخیص مدعیات نقد‌پذیر از مدعیاتی نقدناپذیر کار آسانی نیست. در معرفت‌شناسی این مسئله که چه معیاری ارائه دهیم تا این دو نوع مدعا...

دوشنبه، 11 مرداد 1395

ارادی یا غیر ارادی بودن باور

پیش از ورود به بحث، باید متذکر شوم که بحث در باب چیستیِ باور اصالتاً بحث معرفت‌شناختی نیست، بلکه بحثی وجود شناختی است و بیشتر در فلسفه‌ی ذهن...

شنبه، 9 مرداد 1395

دیدگاه لرر و کوهن در باب باور

در نوبت قبل اشاره کردم که اِعمال اراده درباره‌ی باور قابل تصور است. کیث لرر از معرفت‌شناسان بزرگ در مقابله‌ی «Discursive knowledge» «2000» از...

شنبه، 9 مرداد 1395

باور در سنت عقلانی اسلامی

همان گونه که مستحضرید، در تعریف سنتی معرفت در غرب یکی از مقومات معرفت عبارت است از belief، برای این واژه شاید بتوان در فارسی گزینه‌های متعددی...

شنبه، 9 مرداد 1395

پاسخ به مثال نقض گتیه بر اساس معرفت‌شناسی اسلامی

آخرین تعریفی که از معرفت در منظر حکمت اسلامی مورد توجه قرار گرفت، علم به معنای «یقین بالمعنی الاخص» بودکه در آن عنصر صدق و یقین لحاظ شده بود؛...

شنبه، 9 مرداد 1395

چیستی معرفت از دیدگاه کواین و ویتگنشتاین

بحث «چیستی معرفت» بحث مهمی است و به هیچ وجه یک بحث انتزاعی و مستقل از شرایط تاریخی و اجتماعی نیست. اگر به نخستین اثری که بحث از چیستی معرفت...

شنبه، 9 مرداد 1395

تحلیل معرفت و اشکال گتیه به تعریف سه وجهی معرفت

در معرفت‌شناسی معاصر غرب، «معرفت گزاره‌ای» (Knowledge propositional) اهمیت بسیاری دارد که در قالب عبارت «....I know that» بیان می‌شود وهمواره...

شنبه، 9 مرداد 1395

تحلیل وتعریف معرفت از منظر معرفت‌شناسی اسلامی

مباحث معرفت‌شناسی را می‌توان در دو حوزه طبقه‌بندی کرد: الف) حوزه‌ی اول ناظر است به چیستی معرفت، و بررسی امور و عناصری که مقوم معرفت به شمار می‌آیند.

شنبه، 9 مرداد 1395

مبناگروی از منظر اندیشمندان مسلمان (2)

قیاس به لحاظ محتوا اقسامی دارد. توضیح آن كه قیاس به لحاظ محتوا باید به مقدماتی منتهی گردد كه بیّن و بی‌نیاز از استدلال باشد. مقدمات یا موادی...

جمعه، 8 مرداد 1395

مبناگروی از منظر اندیشمندان مسلمان (1)

در این نوشتار به شرح و بررسی دیدگاه متفكران مسلمان در باب معیار صدق، یا به عبارت دیگر، كیفیت موجَّه و مدلّل ساختن باورها و گزاره‌ها می‌پردازیم....

جمعه، 8 مرداد 1395

موجه سازی یا معرفت شناسی فضیلت‌گرا

یكی از جدیدترین رویكردهای معرفت شناسان در باب مفاهیم اساسی معرفت شناسی، نظیر معرفت و موجّه سازی، رویكرد معرفت شناسی فضیلت گرا است. این نگرش كه...

جمعه، 8 مرداد 1395

بداهت یا عدم بداهت علم ما به جهان خارج

در مبحث علم ما به جهان خارج، چه از منظر فیلسوفان مغرب زمین و چه از منظر دیگر فیلسوفان، لازم است دو مسأله را از یكدیگر تفكیك نمود:

جمعه، 8 مرداد 1395

مهمترین اشكالات به مؤلفه‌ی «مطابقت با واقع» در معرفت شناسی

در نظریه مطابقت اصولی چند مسلم و بدیهی تلقی شده كه براساس آن اصول، نظریه مطابقت مدافع واقع گرایی است. آن اصول عبارتند از: الف) واقعیتی بیرون...

جمعه، 8 مرداد 1395

قرائت تارسكی از نظریه‌ی مطابقت

نظریه‌ی مطابقت در قرن بیستم در دانش‌هایی همچون معناشناسی، فلسفه‌ی منطق و معرفت شناسی تقریرها و تفسیرهای گوناگونی دارد. مور، ویتگنشتاین، راسل...

جمعه، 8 مرداد 1395

تعریف یقین

منطق‌دانان مسلمان با پیروی از منطق ارسطو، برهان را منتج یقین و طبعاً مبادی برهان را یقینی می‌دانند. از این رو، در مواضع متعددی از منطق به ویژه...

پنجشنبه، 7 مرداد 1395

معنی مؤلفه‌ی باور در معرفت

براساس تعریف رایج معرفت در میان عموم معرفت شناسان كشورهای انگلیسی زبان (Anglo-American philosophy) عنصر «باور» یا «اعتقاد» (belief) یكی از مؤلفه‌های...

پنجشنبه، 7 مرداد 1395

تحلیل فلسفی معرفت

فیلسوفان مغرب زمین معمولاً معرفت (البته معرفت گزاره‌ای) را چنین تحلیل کرده‌اند: «باور صادق موجّه». این تعریف سابقه‌ای دیرین دارد و تا اعصار بسیار...

پنجشنبه، 7 مرداد 1395

تحلیل یا تعریف معرفت از منظر اندیشمندان مسلمان

واژه‌ی «معرفت» معادل آن در انگلیسی، یعنی واژه‌ی «knowledge»، كاربردهای متنوعی دارد. به تعبیر فنی، know و مشتقات آن در انگلیسی به نحو مشترك لفظی...

پنجشنبه، 7 مرداد 1395