آب در سنت های عامیانه ایرانی

بعد از عید نوروز، یک روز جمعه که هوا آفتابی بود، ریش سفیدهای منطقه کوهستانی هونجان از توابع شهرضا (قمشه) دور هم جمه می شدند، از اهالی پولی می...

سه‌شنبه، 17 ارديبهشت 1392

آتش‌افروزی و کوزه‌شکنی

از گذشته رسم بود که مردم در نوروز به یکدیگر آب بپاشند، چنان که کریستن‌سن در کتاب «ایران در زمان ساسانیان» می نویسد: «در روز اول (نوروز) مردم...

يکشنبه، 15 ارديبهشت 1392

افسانه‌ی یک شاهزاده

در میان اساطیر هندی افسانه ای که شباهت فراوانی با حماسه سیاوش دارد، بی گمان اسطوره رامه (رامایانه) و همسرش «سیتا» ست. مقدمه داستان این است که...

يکشنبه، 15 ارديبهشت 1392

زردی من از تو، سرخی تو از من!

یکی از کارهای مرسوم ایام عید و بلکه پیش از آن، سبزه سبزه کردن است؛ آن هم با بذرهای گوناگون و در شکل و شمایل متفاوت. در توجیه این رسم نیز باید...

يکشنبه، 15 ارديبهشت 1392

یادبود مرگ ایزد کشاورزی

یونانیان نیز همه ساله اندکی پس از درو، مراسمی به یاد بود مرگ این ایزد کشاورزی و رویش برگزار می کردند که آن را «آدونیا» می نامیدند. در این مراسم...

يکشنبه، 15 ارديبهشت 1392

دموزی و سیاوش

هرگاه با دیدی وسیع‌تر و از چشم اندازی رفیع‌تر به اساطیر ایرانی بنگریم و آنها را با اساطیر هند و اروپایی و نیز بین النهرین مقایسه نماییم، متوجه...

يکشنبه، 15 ارديبهشت 1392

فرمانروایی بر جهان مردگان

در مصر باستان که هم اکنون نیز شاهد آثار به جای مانده تمدن عظیم و پرشکوهش هستیم و به عقیده ویل دورانت تمدن و اساطیرش را از بین النهرین وام گرفته...

يکشنبه، 15 ارديبهشت 1392

خواهر حسود

با حمله اقوام سامی به بین النهرین، سومریان شکست می خورند و «اکدیان» قدرت را در دست می گیرند؛ آنها عناصر دین سومر را می پذیرند و تنها نامها را...

يکشنبه، 15 ارديبهشت 1392

ذهن اسطوره‌ای مردمان باستانی

سومریان که احتمالاً از حدود هفت هزار سال پیش در میان رودان (بین النهرین) اقامت گزیدند، مردیم کشتگر بودند و از این رو در ساختن کانالهای آبی و...

يکشنبه، 15 ارديبهشت 1392

حاجی فیروزه، سالی یک روزه!

شاید برای بسیاری از ما ایرانیها یا کسانی که با فرهنگ و آیین و رسوم ما تا حدودی آشنایی دارند، بارها این سئوال مطرح شده باشد که عید نوروز و آیینهای...

يکشنبه، 15 ارديبهشت 1392

سنگ جادویی باران ساز

فریزر J.G.Fraser در تألیف عظیم خود، «شاخ زرّین Golden Bough» در بحث از «تنظیم کردن جادویی هوا» که بر مبانی chomeopachic magic یا جادوی تقلیدی...

شنبه، 7 ارديبهشت 1392

هشت گوشه و رمز و راز آن

خیام چنان در ششدر حیرت در راز و رمز چهار عنصر و پنج حس و شش جهت و هفت آسمان سرگردان است که آغاز و انجام حیات را درنیافتنی می داند؛ و اینک پژوهنده...

شنبه، 7 ارديبهشت 1392

مهرگان ژاپنی

آهنگ سرود پاییزی منوچهری که از فریب و فسون زیباییِ خزان می گوید، پنداری که در یاد و دل مردم زیبایی شناس سرزمین آفتاب که مهرگان را همچنان جشن...

شنبه، 7 ارديبهشت 1392

روز بازگشت ارواح

گذشته تابناک ایران با رمز و رازِ بسیار بر افق پهندشت این سرزمین می درخشد، و هر روز فروغ و گیرایی بیشتر می یابد. کهنه شدن روزگار با همه رویدادها...

شنبه، 7 ارديبهشت 1392

اسطوره و موسیقی

پیوند میان اسطوره و موسیقی که بر سر آن، در دیباچه نخستین جلد Mythologiques و در Le Cru et Ie Cuit و در پایان L, Homme nu تأکید ورزیده ام، بی...

پنجشنبه، 5 ارديبهشت 1392

پیوستن واقعیّت به جهانی دیگر

موجوداتی که تشخّص قداست اند و وقایعی که به آنان مربوط می شود، فقط بیرون از زمان و مکان معمولی، می توانند متعال باشند و همان کارکردی را که دین...

پنجشنبه، 5 ارديبهشت 1392

روان شناسی انسان های بدوی

غرضم از بررسی فرهنگی نمونه از ملانزیائیان (فرهنگ تروبریانی Trobriand) و تحلیل آراء و عقاید و سنن و رفتار آن مردم، اینست که نشان دهم چگونه سنّتِ...

پنجشنبه، 5 ارديبهشت 1392

رؤیا و اسطوره

نظریات روانشناختی فروید شامل حوزه‌های به هم پیوسته‌ای از زندگانی روانی انسان می‌شود که در نظر اول چندان پیوندی با هم ندارند. مبدأ حرکت فروید...

پنجشنبه، 5 ارديبهشت 1392

جاندارپنداری: خصلت عمومی اسطوره

هر اسطوره همواره می کوشد تا چیزی را که خواه علّت αἰτια پدیده ای طبیعی است و خواه منشأ نهاد یا رسم و عادتی، تبیین کند و بنابراین اساساً قصه ای...

پنجشنبه، 5 ارديبهشت 1392

اسطوره ها در دادگاه

بررسی حقیقتاً علمی اسطوره فقط وقتی آغاز می شود که آدمی دیگر به آن اعتقاد نداشته باشد. بدینجهت در یونان، بررسی و توجیه اسطوره های کهن، تنها در...

پنجشنبه، 5 ارديبهشت 1392