صاحبان حق

ثبوت حق در جهان خارج، مستلزم فرض متعلق و صاحب حق است. بدون چنين فرضي نمي توان وجود هيچ گونه حقي را در جهان خارج تصور کرد. يکي از مباحث اصلي در...

سه‌شنبه، 7 دی 1389

گزاره هاي موجّه؛ بحثي منطقي يا فلسفي؟

بحث درباره ي مواد ثلاث (وجوب، امکان و امتناع) و گزاره هاي موجّه، هم در منطق و هم در فلسفه مطرح است. منطق دانان مسلمان در آثار منطقي خويش، اغلب...

سه‌شنبه، 7 دی 1389

«امتداد» از ديدگاه لايب نيتس

مقاله ي حاضر با پرداختن به مراحل شکل گيري افکار لايب نيتس در مورد امتداد و مکان، و ارتباط آن دو با هم، نشان مي دهد که لايب نيتس چگونه با نفي...

سه‌شنبه، 7 دی 1389

حکم ناپذيري وجود

بنابر ديدگاه هاي فلسفي رايج، موضوع فلسفه ي اولي عبارت است از «وجود مطلق» يا «موجود از آن جهت که موجود است»؛ ولي روشن است که درستي اين سخن، مشروط...

سه‌شنبه، 7 دی 1389

تحليل اشکالات حدوث جسماني نفس

علم النفس فلسفي ملّاصدرا مورد انتقاد ملّارجبعلي تبريزي و قاضي سعيد قمي قرار گرفته است. به عقيده ي تبريزي، نفس يا از ابتدا نيازمند به مادّه است...

سه‌شنبه، 7 دی 1389

رويکرد اشراقي ابن سينا در هستي شناسي

نوشتار حاضر تلاش دارد تا بر خلاف ذهنيت غالب درباره ي ابن سينا رويکرد نويني از تفکرات وي را طرح کند و آن را به اثبات برساند. طبق اين رويکرد، ابن...

سه‌شنبه، 7 دی 1389

ديدگاه ابن سينا و شيخ اشراق در اصالت وجود يا ماهيت

مسئله ي اصالت وجود يا ماهيت يکي از مهم ترين مسائل فلسفي مي باشد که اگر چه به طور مستقل از زمان ميرداماد و ملّاصدرا مطرح شده است، امّا محتوا و...

سه‌شنبه، 7 دی 1389

مروري بر ويژگي هاي فرضيه و نقش آن در مطالعات تجربي

فرضيه به عنوان پاسخ موقت به سؤالات تحقيق ،برآورد حدسي روابط بين متغيرهاي آن ، و هدايت کننده ي منظم و استوار فرايند پژوهش ، يکي از سازه هاي مهم...

جمعه، 3 دی 1389

مروري بر ويژگي هاي فرضيه و نقش آن در مطالعات تجربي

فرضيه به عنوان پاسخ موقت به سؤالات تحقيق ،برآورد حدسي روابط بين متغيرهاي آن ، و هدايت کننده ي منظم و استوار فرايند پژوهش ، يکي از سازه هاي مهم...

جمعه، 3 دی 1389

درآمدي بر مباني معرفت شناسي اسپينوزا

نگارنده مقاله ي حاضر بر آن است تا در بررسي مباني معرفت شناسي فلسفه ي اسپينوزا ،برخي از مهم ترين سؤالات معرفت شناسي را پيش روي نظريات فلسفي اين...

جمعه، 3 دی 1389

«زمان » از ديدگاه ملاصدرا و برگسون

زمان حقيقتي است که با وجود انسان پيوند يافته است و انسان هميشه خود را چنبره ي آن مي يابد ، گويا انسان اسير زمان است و راهي براي برون رفت از اين...

جمعه، 3 دی 1389

بررسي پديدار و شيء في نفسه

يکي از مباحث که در فلسفه ي کانت مطرح است ، و از تفاوت هاي اصلي اين فيلسوف با فلاسفه ي پيش از او محسوب مي شود ، مبحث پديدار و شيء في نفسه است...

جمعه، 3 دی 1389

نگاهي به «نفس » و «ذهن » و نقش آنها در ادراک

در مقاله ي حاضر ، از اهميت علم و ادراک سخن مي رود و بر نقش و ذهن در اين زمينه تأکيد مي شود . با اين که نفس شريف ترين عنصر ذاتي و واقعيت وجودي...

سه‌شنبه، 30 آذر 1389

نقش وجودي انسان در معرفت بشري

در کل سنت متافيزيک ،چه در دنياي غرب و چه در جهان اسلام ،با دو تفسير عمده از نقش وجودي انسان در عمل «معرفت » مواجه مي شويم :1) تفسيري که بر پايه...

سه‌شنبه، 30 آذر 1389

ديدگاه فلسفي ابوريحان بيروني

ابوريحان بيروني از تبار خوارزميان يا قوم معروف اوستايي که خود نژاد آريايي ناب داشته، با شخصيتي که از فرهنگ گرانبار ملي- ميهني او سرچشمه مي گيرد،...

سه‌شنبه، 16 آذر 1389

مفاهيم يکتاپرستانه از واقعيت غايي (2)

آيين‌هاي يکتاپرستي را مي‌توان با استفاده از معيارهايي متفاوت از بحث‌هاي مذکور از يکديگر متمايز کرد. درک اين مساله مستلزم شناخت تمايزاتي است که...

سه‌شنبه، 16 آذر 1389

مفاهيم يکتاپرستانه از واقعيت غايي (1)

اين مقاله دو مفروض دارد: 1. ميان يکتاپرستي يوناني با ديگر انواع يکتاپرستي همانندي وجود دارد؛ 2. يکتاپرستي يوناني در چشم انداز اديان سامي (يهوديت،...

سه‌شنبه، 16 آذر 1389

نگاهی به سوفسطائیان

مقاله ای که در پیش رو دارید حاصل بررسی ده کتاب مرجع در تاریخ فلسفه می باشد که در آن به موضوعاتی همچون بررسی لغوی واژه سوفسطایی ، علل شهرت و بدنامی...

دوشنبه، 15 آذر 1389

پژوهشي تطبيقي در موضوع هستي شناسي (4)

حقيقت وجود که مطلق به اطلاق حقيقي، يعني مطلق از جميع قيود، حتي از قيد اطلاق، به اصطلاح لابشرط مقسمي است، همان وجود حق متعال است که در مراتب و...

يکشنبه، 14 آذر 1389

پژوهشي تطبيقي در موضوع هستي شناسي (5)

ميان دانته (1) بزرگ شاعر عارف مسيحي و ابن عربي بزرگ عارف شاعر مسلمان رابطه فکري بسيار نزديک برقرار بوده است. تفحص در آثار ابن عربي و تامل در...

يکشنبه، 14 آذر 1389