زمان سرایش شاهنامه

نسخه‌ی کامل شاهنامه که به نام سلطان محمود غزنوی پرداخته شده نسخه‌ای است که غالباً در دستها است. علامات و قرائنی در دست است که این نسخه در طوس...

چهارشنبه، 29 دی 1395

نگاهی به زندگانی فردوسی

سخن‌پرداز بزرگی که داستان ملی و تاریخ ایران را بر حسب روایات بومی کاملاً به رشته‌ی نظم کشید فردوسی طوسی بود که بنای پایداری از نظم برافراشت که...

سه‌شنبه، 28 دی 1395

شاهنامه‌های فارسی

اسم این شاهنامه و مؤلّف آن فعلاً فقط از یک مأخذ برای ما معلوم است و آن کتاب الآثار الباقیه تألیف ابوریحان بیرونی است. در این کتاب پس از آنکه...

سه‌شنبه، 28 دی 1395

پیشروان فردوسی

داستان‌سرائی منظوم ظاهراً از عهد قدیم طرف میل وهوس ایرانیان بوده. در شماره‌ی گذشته (صفحه‌ی 12، ستون 1، حاشیه‌ی 2) از آنچه جاحظ متوفّی سنه‌ی 255...

سه‌شنبه، 28 دی 1395

داستان ملّی ایران

شاهنامه عبارت است از داستان‌ها و افسانه‌های ملّی ایران یعنی همه‌ی قصّه‌ها و اساطیری که از قدیم سینه ‌به سینه از اسلاف به اخلاف مانده و در میان...

سه‌شنبه، 28 دی 1395

سرچشمه‌های شاهنامه

یک کتاب مهمّ در اواخر دوره‌ی ساسانیان تألیف شده که هم توان گفت مهمّترین کتب باقیه از آن دوره بوده و هم برای موضوع ما مناسبت مستقیم دارد و آن...

سه‌شنبه، 28 دی 1395

شاهنامه‌ی ابوشکور بلخی

پیش از دقیقی که شاید در حدود سنه‌ی 370 وفات یافته و حتّی شاید پیش از عهد ابوالمؤیّد بلخی که ظاهراً خیلی مقدّم بر دقیقی است شعرای دیگر فارسی زبان...

سه‌شنبه، 28 دی 1395

ابوالمؤیّد بلخی و شاهنامه

بنا به روایت کتاب قابوس‌نامه تألیفات عنصرالمعالی کیکاوس بن اسکندر بن قابوس بن وشمگیر که در سنه‌ی 475 تصنیف شده ابوالمؤیّد بلخی یک شاهنامه‌ای...

سه‌شنبه، 28 دی 1395

شاهنامه‌ی دقیقی

کشف تاریخ صحیح زمان زندگی دقیقی کمک مهمّی به کشف تاریخ حقیق زمان فردوسی و نظم شاهنامه‌ی وی می‌تواند بکند زیرا که به نصّ صریح شاهنامه‌ی فردوسی...

سه‌شنبه، 28 دی 1395

گزارش ادوارد براون از فردوسی

پروفسور برون گوید: بنا بر شهرت افسانه‌ای عنصری و عسجَدی و فرّخی یک روز در غزنه دور هم نشسته و صحبت می‌کردند. در این اثنا یک بیگانه‌ای بر آنها...

سه‌شنبه، 28 دی 1395

نگاهی به فرهنگ‌های شاهنامه (از آغاز تا امروز)

فرهنگ نویسی در ایران دارای پیشینه‌ای طولانی است. كهن‌ترین فرهنگی كه از ایرانیان باقی مانده، فرهنگی است اوستایی- پهلوی به نام اویم- ایوك (ōīm-ēwak)...

يکشنبه، 19 دی 1395

نمونه‌ي كامل يك رنجبر

شعر «كارِ شب‌پاي» نيما در سال 1325/ 1946 سروده شده است. اخوان تجدد ادبي در سنّت شعري ايران را با نگرشي شبيه به ديدگاه طبري و كسرايي مي‌نگرد،...

جمعه، 3 دی 1395

اميد پليد نيما

يكي از نخستين نمونه‌هاي قابل توجه رويكرد تفسيري تازه را در مقدمه‌ي منتقدي نه چندان معروف بر شعر نه چندان مشهور نيما به نام «اميد پليد» مي‌توان...

جمعه، 3 دی 1395

مرغ اسطوره‌اي

«مرغ آمين» يكي از مشهورترين شعرهاي نيما است. اين شعر در سال 1330/1952 سروده شده است. در اين شعر پرنده‌اي به وصف درآمده است كه نه به عنوان موجودي...

جمعه، 3 دی 1395

نيما يوشيج: نظريه‌پرداز شعر

در سرتاسر تاريخ شعر فارسي هيچ شخصيتي به اندازه‌ي نيما آثار خودش را با ملاحظات نظري، شرح‌ها، توضيح‌ها و تفسيرهاي گوناگون همراه نكرده است. او از...

جمعه، 3 دی 1395

تصرف در جولاي خدا سروده‌ي پروين اعتصامي

پروين اعتصامي (1320-1285/ 1941-1907)، نخستين شاعر بزرگ زن در ايران عصر جديد، معمولاً هنرمندي به حساب مي‌‌آيد كه با منظوم كردن فابل‌ها، مَثَل‌ها،...

جمعه، 3 دی 1395

سه تابلوي ميرزاده عشقي

براي عموم خوانندگان شعر فارسي عصر مشروطه نوع تازه‌اي از شعر نخستين بار در آثار محمدرضا ميرزاده‌ي عشقي (1303- 1272/ 1924- 1893) به وضوح پديدار...

جمعه، 3 دی 1395

قلب مادر، سروده‌ي ايرج ميرزا

«قلب مادر» كه چند سال پس از «رنج و گنج» بهار، توسط دوست شاعر او، ايرج ميرزا (1304-1252/ 1926-1873) سروده شده، از راه كتاب‌هاي درسي به ذهن و ضمير...

جمعه، 3 دی 1395

اقتراح رنج و گنج بهار

شعر «رنج و گنج» محمدتقی بهار برای بسیاری از ایرانیان شعری شناخته شده است. این شعر در كتاب‌های درسی ابتدایی نسل‌های مختلف در طول حدود پنجاه سال...

پنجشنبه، 2 دی 1395

نظریه‌ای برای وام‌گیری ادبی

چنین نیست كه وام‌گیری‌های ادبی به كل مغفول مانده باشد و شارحان پیشین جریانِ نوگرایی ادبی در ایران اصلاً به آن توجه نكرده باشند. در حقیقت، تأثیر...

پنجشنبه، 2 دی 1395