گنج مخفی در مثنوی

حضرت حق همانند گنجی نهان بود که از شدّت فزونی و پُری، هستی و آفرینش را شکافت. مولانا به این حدیث نبوی اشاره می‌کند: «قال داود (علیه‌السلام):...

شنبه، 12 تير 1395

توفیق ادب بندگی از نگاه مثنوی

توجه انسان به خدا و این که بتواند وظیفه‌ی بندگی و ادب را مراعات کند باید با توفیق خداوندی و ایجاد موافقت میان اراده‌ی بنده و قضای الهی باشد....

شنبه، 12 تير 1395

مثنوی و شرح شیدایی و حیرانی

نباید مسئله معرفت الهی را با خود و با امکان و ادراک خود قیاس کرد؛ زیرا ما را از حقیقت دور می‌کند. در مورد سرگذشت حضرت موسی آمده است که او خضر...

شنبه، 12 تير 1395

سرمنزل معرفت در بیان مثنوی

مصراع «چون که چشمت را به خود بینا کند» دو گونه تعبیر می‌پذیرد: الف) چون پروردگار، چشم را به معرفت و شناخت خودش بینا و روشن کند. ب) به شناخت خودت...

شنبه، 12 تير 1395

شراب معرفت از نگاه مثنوی

ساقی به فقیه، شراب تعارف کرد، ولی او نپذیرفت و با خشم و غضب از شاه و ساقی رخ بر تافت که در تمام عمرم لب به شراب نزده‌ام. چنان از شراب نفرت دارم...

شنبه، 12 تير 1395

بیان اسرار عرفانی در مصنوی

عارفان بالله، اسرار الهی را با اصطلاحاتی خاص بیان می‌کنند تا انسان‌های سطحی‌نگر را برنیاشوبند. اهل الله برای تبادل آراء در میان خود اصطلاحاتی...

شنبه، 12 تير 1395

سخن و بازگشایی درِ حکمت الهی

مولانا زبان به ستایش پروردگاری می‌گشاید که قدرت او در باطن بندگان آثار شگرفی دارد. پروردگار همان پاکیزه معماری است که می‌تواند در عالم غیب از...

شنبه، 12 تير 1395

گوهر شب چراغ یا روح معرفت‌یاب در مثنوی

در شب تاریک این زندگی مادی، گوهر شب چراغ در گِل پوشیده می‌شود، همان طور که روح معرفت‌یاب در وجود خاکی انسان نهفته است. مولانا در راستای بسط موضوع،...

جمعه، 11 تير 1395

نقدی بر وهم‌اندیشی حکیمان مدرسه‌ای

یقین بدان که سبب ترس و اضطرابی که بر تو غالب می‌آید، دیگری است. آن حکمای مدرسه‌ای و اهل استدلال، ترس را معلول قوه وهمیّه دانسته است. اما او این...

جمعه، 11 تير 1395

مراتب عقل حقیقت‌بین در مثنوی

اما غیرت حق، حجابی میان عقول مختلف انداخته است تا عقلِ دانی و عالی در هم آمیزد و معلوم نشود که کدام عقل، عالی است و کدام دانی. خداوند مردم را...

جمعه، 11 تير 1395

نقد ظاهربینان و اهل تقلید در مثنوی

در این قسمت مولانا کلام ظاهربینانی که منکر ورای حس هستند را رد می‌کند که می‌گویند: چون قیامت و رستاخیز، محسوس نیست و به حواس ما در نمی‌آید پس...

جمعه، 11 تير 1395

نقاش اندیشه‌ها و امعان نظر

حضرت حق (نقاش اندیشه‌ها) می‌فرماید:‌ ای بنده، ژرف‌اندیش باش. اگر خود بالاستقلال نمی‌توانی در اسرار جهان غور کنی دست کم در ظل عنایت و هدایت انسانِ...

جمعه، 11 تير 1395

رجحان بینش بر دانش و ارزش نسبی آگاهی‌ها در نگاه مثنوی

مقصود مولانا از این عنوان، رجحان بینش بر دانش و شهود بر استماع است. سالک باید خود را از مرتبه‌ی علم‌الیقین به عین‌الیقین و حق‌الیقین ارتقا دهد....

جمعه، 11 تير 1395

عقل و عشق در بیان مثنوی

مولانا باطل السحر و حلالِ مشاکلِ ذهنی و شخصیتی را چنگ زدن به عروةالوثقای عشق الهی می‌داند. فقط عشق حقیقی است که دهان وسوسه را می‌بندد. مرغابی،...

جمعه، 11 تير 1395

مست معرفت حق

اگر کسی مست معرفت حق و از نور باطن، نورانی باشد، هنگام سخن گفتن، نور آگاهی و معرفت باطنی، بازگوی آن سخن می‌شود و سخنش در شنونده اثر می‌کند. شیخ...

جمعه، 11 تير 1395

بینش شهودی عالی‌ترین مرتبه‌ی شناخت

اگر انسان، مورد عنایت حق قرار گیرد، حواس او قدرت و نفوذی می‌یابد که شاه‌شناس می‌شود و شاه حقیقت را در هر لباسی می‌شناسد. مولانا برای بسط این...

جمعه، 11 تير 1395

مثنوی و قسمت پنهانی و درونی وجود ما

بی‌شک عقول و دل‌ها به عالم بالا تعلق دارند و در حجاب جسم مستورند و با نور آن عالم زندگی می‌کنند. مولانا همان‌گونه که در مثنوی به کرات اشاره کرده...

جمعه، 11 تير 1395

تجدید عهد با پیمان ازلی

ما در گذرگاه دنیا برای رسیدن به عالم معنا و صحرای بی‌کران و بی‌چون حقیقت، در محکمه‌ی قاضیِ دادگر جمع شده‌ایم، تا دعوی «الست» و بلی گفتنم ثابت...

پنجشنبه، 10 تير 1395

عنایات و الطاف حضرت حق در بیان مثنوی

آن حالت جذبه‌ای که با ارشاد و هدایت تو به من دست داد، مانند سیلی بود که جسم مرا گرفت و تا ساحل دریای بخشایش الهی برد. من به هوای آن که از آبِ...

پنجشنبه، 10 تير 1395

حضور حضرت حق در هستی و انسان

شاه وجود (خداوند متعال) همیشه به طور نهانی همراه آنان بود، ولی او را آشکارا نمی‌دیدند. حضور حق تعالی در وجود انسان و جهان را می‌توان به عقل تشبیه...

پنجشنبه، 10 تير 1395