مسئله‌‌های اصلیِ فلسفه‌ی اخلاق و میزان اهمیت آن

کلمه اخلاق که جمع خلق است در اصل لغت به معنای یک صفت نفسانی است، یا یک هیئت راسخه، یک حالتی که در نفس رسوخ داشته باشد. و موجب این بشود که افعالی...

جمعه، 21 خرداد 1395

ویژگی‌های مفاهیم اخلاقی

در فلسفه اخلاق، ابهامات زیادی وجود دارد که منشأ اختلافات فراوانی شده و به نظر می‌رسد که یکی از مسائل کلیدی که کمک می‌کند به حل بسیاری از این...

جمعه، 21 خرداد 1395

ادله‌ی نقلی جاودانگی نفس

آیاتی را که بر جاودانگی نفس دلالت دارند، در دو دسته‌ی کلی می‌توان جای داد: دسته‌ای درباره‌ی بهشتیان، و دسته‌ی دیگر درباره‌ی جهنمیان. در همه‌ی...

جمعه، 3 ارديبهشت 1395

حرکت نفس از دیدگاه فیلسوفان

یکی از مباحث ارزنده‌ی علم النفس، مسئله‌ی تغیر و ثبات نفس است. آیا نفس موجودی غیرثابت و تغییر پذیر است یا خیر؟ و در صورت تغییرپذیری، آیا به گونه‌ی...

جمعه، 3 ارديبهشت 1395

ادله‌ی نقلیِ اثباتِ حدوثِ نفس

اندیشه ورانی که تقدم نفس بر بدن را محال می‌دانند، افزون بر دلیل‌های عقلی، به ادله‌ی نقلی نیز تمسک جسته‌اند، که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:

جمعه، 3 ارديبهشت 1395

کثرت یا وحدت نفس انسانی (1)

یکی از گونه‌های نفس که در وجود آن تردیدی نیست نفس انسانی است، و برجسته‌ترین ویژگی آن، تفکر و اندیشه است.

جمعه، 3 ارديبهشت 1395

کثرت یا وحدت نفس انسانی (2)

در نوشتار پیش به محورهای بحث وحدت و کثرت نفس اشاره کرده، آن را در قالب سه پرسش بنیادین مطرح ساختیم و به دو پرسش پاسخ گفتیم. اکنون نیز نوبت آن...

جمعه، 3 ارديبهشت 1395

خودانتقادی با دستاوردهای فکری غرب

در پس همه‌ی انتقادات ما از سطح زندگی، سیاست، علم و فکر در حقیقت نوعی از نقد غرب نهفته است، یعنی ما باید با نقد این ساحات به واقع، نقد غرب می‌کنیم....

جمعه، 3 ارديبهشت 1395

کانتی که در ایران می‌شناسیم

فکر نقاد با کانت شروع شده است و جامعه‌ای که می‌خواهد فکری نقاد داشته باشد، گویی می‌باید نسبتی با این فکر پیدا کند. اما آیا در هر جا و زمان هرجامعه‌ای...

جمعه، 3 ارديبهشت 1395

رویداد علیه تاریخ

نقد هر شیء می‌تواند آشکارگی حقیقت شیء باشد؛ بدین معنا نقد تاریخ نیز آشکارکردن حقیقت تاریخ است. در این معنا حقیقت تاریخ، رخداد است لذا برای نیل...

جمعه، 3 ارديبهشت 1395

سنجش در تاریخ

مقصود کانت از سنجش، میزان و توانایی خرد انسان است که شاید بتواند معادلی برای نقد باشد. اما از آنجایی که کانت خرد را در بستر تاریخی نمی‌بیند،...

جمعه، 3 ارديبهشت 1395

تبیین رابطه‌ی نفس و بدن از دیدگاه فلسفه‌ی مشاء

بحث رابطه‌ی نفس و بدن یکی از مباحثی است که از سویی حکمای یونان باستان، اندیشمندان قرون وسطا و فلاسفه‌ی عصر جدید در مغرب زمین و از سوی دیگر حکمای...

پنجشنبه، 2 ارديبهشت 1395

دیدگاه برگزیده در اثبات تجرد نفس

نفس حیوانی و انسانی، چه هنگام حدوث و چه در زمان بقا مجرد است؛ البته نه به این معنا که حیوان و انسان تنها دارای یک نفس باشند (چنان که ملاصدرا...

پنجشنبه، 2 ارديبهشت 1395

انواع قوای انواعِ نفس

یکی از موضوع‌های گسترده‌ای که بخش درخور توجهی از متون فلسفی را به خود اختصاص داده، بحث قوای نفس است. آنان نفس را به نباتی، حیوانی و انسانی تقسیم...

پنجشنبه، 2 ارديبهشت 1395

جسمانی یا روحانی (مادی یا مجرد) بودن نفس

مادی یا مجرد بودن نفس از مباحث ارزشمند و پراهمیت علم النفس فلسفی است و به سان بحث انواع نفس پیشینه‌ای دراز دارد. پرسشی از دیرباز توجه اندیشمندان...

پنجشنبه، 2 ارديبهشت 1395

انواع نفس

در میان آثار اندیشمندان با چهارگونه نفس روبه رو می‌شویم که در اعتقاد به وجود آنها اختلافاتی هست. پیش از ورود به مباحث اصلی، ارائه تعریف اجمالی...

پنجشنبه، 2 ارديبهشت 1395

تعریف نفس در نگاه فیلسوفان

واژه «نفس» در لغت به معنای شخص، روح، خون، حقیقت شیء، قصد و نیت و... به کار رفته است. از این میان، آنچه با معانی اصطلاحی این واژه همخوانی دارد،...

پنجشنبه، 2 ارديبهشت 1395

یادی از دکتر شرف الدین خراسانی

سالها در دائرة المعارف بزرگ اسلامی توفیق آن را داشتم که از نزدیک از محضر دانشی مرد بزرگی بهره مند شوم که بی تردید یکی از مفاخر برجسته فرهنگی...

چهارشنبه، 1 ارديبهشت 1395

هانری کربن و گفتگوی شرق و غرب

هانری کربن ، ایرانشناس و اسلام شناس برجسته فرانسوی مورخ فلسفه و اندیشه عرفانی و باطنی ایران زمین است. روایت او از تاریخ فلسفه ایرانی روایتی تاریخی...

چهارشنبه، 1 ارديبهشت 1395

مکتب تفکیک و جریان اخباری گری

گرچه عنوان مکتب تفکیک عنوانی برساخته از سوی استاد محمد رضا حکیمی بر گرایشی فکری و مذهبی است که ایشان هم بدان تعلق خاطر دارند، اما مبانی فکری...

شنبه، 28 فروردين 1395