متافیزیک در دو نگاه (1)

مرحوم علامه شعرانی رساله‌ای به نام فلسفه‌ی اولی یا مابعدالطبیعه دارند که در سال 1316 در چاپخانه دانش به چاپ رسیده و مجله‌ی نور علم شماره 50...

چهارشنبه، 23 فروردين 1396

علامه شعرانی، پیشگام در مواجهه با فلسفه غرب

علامه شعرانی نخستین عالم شیعی است که به نحو تحقیقی و اجتهادی با فلسفه غرب مواجه شده است. او در رساله فلسفه اولی یا مابعدالطبیعه به اختصار فلسفه...

چهارشنبه، 23 فروردين 1396

جایگاه فلسفه در معرفت و عملِ انسان

ریاست فلسفه‌ی کلی بر علوم طبیعی، ریاضی، منطقی و اخلاقی همانا ریاست علمی است که الهی بودن یا الحادی شدن آن را رقم می‌زند. هیچ علمی سکولار نبوده...

چهارشنبه، 23 فروردين 1396

چیستی و قلمرو فلسفه از دیدگاه علامه شعرانی

چیستی و قلمرو فلسفه، یکی از محورهای فلسفه فلسفه است که در این مقاله، دیدگاه علامه شعرانی تبیین شده و با دیدگاه مکتب‌های فلسفی از جمله مشاء و...

چهارشنبه، 23 فروردين 1396

معنای زندگی یا هدف زندگی؟ دیدگاهی صدرایی

هر کس که از منزل خودش به جانب خداوند هجرت کند و او را موت فرا گیرد اجرش با خداست. بحثی که در نظر است مطرح شود و در تفکر جدید بسیار مورد توجه...

دوشنبه، 21 فروردين 1396

برهان صدّیقین ملاصدرا

در این نوشتار در نظر است که تبیینی اجمالی از برهان صدّیقین ملاصدرا ارائه شود و سپس نقدهایی که ایمانوئل کانت و دیوید هیوم بر براهین نظری خداشناسی...

يکشنبه، 20 فروردين 1396

تشکیک

تشکیک، در لغت به معنای در شک انداختن و در گمان افکندن است. در اصطلاح اهل منطق و فلسفه «تشکیک» در برابر «تواطی» قرار دارد (= اشتراک، تواطی) و...

چهارشنبه، 9 فروردين 1396

رجبعلی تبریزی

تبریزی، رجبعلی (م 1080 ق) متخلص به واحد، فیلسوف، عارف و شاعر ایرانی. از زادگاهش به اصفهان کوچید و در آنجا به تربیت شاگردان پرداخت. وی در حکمت...

پنجشنبه، 26 اسفند 1395

شواهدی از عرفان ابن سینا

اغلب به رسالة العشق، سه داستان تمثیل حیّ بن یقظان، رسالة الطیر و سلامان و ابسال، قصیده‌ی عینیّه و سه نمط آخرالاشارات و التنبیهات، و احیاناً برخی...

سه‌شنبه، 21 دی 1395

چکیده‌ی حکمت اشراق

کسانی که در تألّه یعنی حکمت ذوقی فرورفته و به درجات کمال نایل آمده‌اند، اما به حکمت بحثی توجهی نکرده‌اند، امثال ابو یزید بسطامی، ابوالحسن خرقانی،...

سه‌شنبه، 21 دی 1395

آیا ابن سینا عارف بود؟

عصر ابن سینا دوران رواج تصوّف در جهان اسلام بود. فرقه‌ی معتزله که مسلمانان عقل‌گرا و به اصطلاح روشن فکر بودند و جماعتی از آنها کرامات اولیاء...

سه‌شنبه، 21 دی 1395

چه کسانی به ابن سینا خرده گرفتند؟

عارفان و صوفیان دیگری هم، با اعتراف به عظمت مقام علمی و فرهنگی شیخ تصریحاً یا تلویحاً او را طعن کرده‌اند، و برای نشان دادن نادرستی راه و روش...

سه‌شنبه، 21 دی 1395

انتقاد دانش پژوهان کهن به فلسفه‌ی ابن سینا

برخی کسانی که در شمار خرده گیران و منتقدان ابن سینا درآمده‌اند، اطلاق لفظ منتقد و معترض، به معنای متبادر لفظ، بر آنان روا نیست، چرا که آنان دانش...

سه‌شنبه، 21 دی 1395

تاریخ فلسفه از آغاز تا سهروردی به روایت شهرزوری

كتابشناسی: ترجمه‌ی نزهة الارواح و روضة الأفراح (تاریخ الحكما)، شمس الدین محمد بن محمود شهرزوری، ترجمه‌ی مقصود علی تبریزی، به كوشش محمدتقی دانش‌پژوه...

يکشنبه، 19 دی 1395

تبیین مساله شر در تفکر استاد جوادی آملی

استاد جوادی آملی، با نگاه مبتنی بر عق و وی به تبیین ماهیت شر و حل آن پرداخته اند. ایشان پس از تبیین مساله شر دو راهکار عدمی بودن شر و احسن بودن...

شنبه، 6 آذر 1395

مساله شر در الهیات پویشی و حکمت متعالیه

بیشتر مباحثی که در اندیشه های فلسفی و کلامی غرب، درباره مساله شر مطرح گردیده اند، به جنبه ی نظری آن، آنگونه که در ساختار کتاب مقدس بیان شده،...

شنبه، 6 آذر 1395

ابن سینا و مساله شر

مساله شر برای همگان، اعم از عامی و متخصص، مطرح است و هر کس به گونه ای متناسب با وضعیت فکری و عاطفی خویش به آن می اندیشد و درباره آن می پرسد....

شنبه، 6 آذر 1395

سهروردی و تحلیل مساله شر

بسیرای زا متکفران مساله شر را نقضی بر وجود خدا تلقی کرده و معتقدند؛ وجود شر خواه قابل پاسخ و حل باشد یا نه، یکی از اشکالات اساسی خداشناسی و نقضی...

شنبه، 6 آذر 1395

معاد در حکمت متعالیه

تفکر و تدبر در مرگ و زندگی پس از مرگ، بقا یا فنا، تداوم و عدم تداوم زندگی بشر، از مسائلی است که ذهن بشر را از ابتدا به خود مشغول ساخته است. این...

شنبه، 30 مرداد 1395

بحث از صادر اول در حکمت متعالیه

بحث از نخستین موجودی که پا به عرصه وجود نهاد، و یا صادر نخستین، از مباحث بسیار مهم فلسفی است که ریشه در روایات اسلامی دارد. نخستین مخلوق نه تنها...

شنبه، 30 مرداد 1395