منطق در قلمرو اشراق

قطب شیرازی درباره ی تصرفات و تنقیحات منطقی سهروردی می گوید «انه ردّ الاشکال بل الضروب المنتجه من کل شکل الی ضرب واحد هو المرکب من موجبتین کلّیتین...

چهارشنبه، 1 خرداد 1392

تمثیل

نوشتارى که خواهید خواند یکى از فصول انتهایى کتاب « شناخت بشر: چشم اندازها و مرزها» است که نخستین بار به سال ۱۹۴۸ به چاپ رسیده است.

يکشنبه، 22 ارديبهشت 1392

ارسطوگرایان اسلامی

فلاسفه مسلمان «علم منطق» را چون برخی دیگر از شاخه های علوم در نهضت ترجمه از یونانیان به ویژه ارسطو اقتباس کردند. منطق نزد آنان فقط جنبه ابزاری...

پنجشنبه، 19 ارديبهشت 1392

کژراهه(5) مغالطه تکوینی

در این مغالطه، شخص در مقام بررسی یک ادعا، به جای این که به درستی و بطلان آن به صورت منطقی بپردازد، در پی منشأ و سبب آن رفته و با تخریب و منفی...

پنجشنبه، 17 اسفند 1391

روش شناسی غزالی

غزالی روح جستجوگر و کاوشگری داشت. در علوم رایج با دیده ی شک و تردید می نگریست. وی پیرامون مکاتب مختلف فکری زمانش به کاوش پرداخت. او تقلید کورکورانه...

سه‌شنبه، 24 بهمن 1391

منطق و مباحث زبانی

در زمینه ارتباط علم منطق با زبان و علوم زبانی، دیدگاه های مختلف که گاهی با افراط و یا تفریط همراه است، مطرح شده است. در نظر بعضی از متفکران غرب،...

چهارشنبه، 4 بهمن 1391

نسبت های میان مفاهیم کلی

شناخت کامل نسبت های میان دو مفهوم کلی در منطقِ تعریف و منطقِ استدلال اهمیت فراوانی دارد. چرا که تعریف دقیق مفردات و حکم درست میان آنها، همچنین...

چهارشنبه، 4 بهمن 1391

دیدگاه فخررازی در استحاله منطقی تعریف

تعریف، به ادعای منطق دانان، راهکاری برای اکتساب علوم نظری است. اما این راهکار از سوی بسیاری مورد نقد قرار گرفته است. از مهم ترین نقدها، نقد فخررازی...

چهارشنبه، 4 بهمن 1391

بازنگری در حملیة ی مردة المحمول و بررسی نقدها

حملیة ی مرددة المحمول، نام آشنایی در منطق است؛ با این حال بسیار اتفاق می افتد که بین آن و منفصله در معنا و لفظ تفاوتی نمی نهند، در حالی که این...

چهارشنبه، 4 بهمن 1391

شرایط مقدمات برهان در ترازوی تحلیل

منطق دانان برای تحقق یک برهان حقیقی، شرایطی را برای مقدمات برهان لازم دانسته اند. این شرایط به متفکّر کمک می کند که برهان را از برهان نما جدا...

چهارشنبه، 4 بهمن 1391

کژراهه (3) مغالطه فحاشی

در این مقاله به یکی از شایع ترین مغالطه هایی که از سوی مخالفان ادیان الهی به ویژه اسلام بیان می شود یعنی مغالطه «فحاشی و توهین» می پردازیم:

چهارشنبه، 4 بهمن 1391

کژراهه (2) مغالطه اشتراک لفظی و تکذیب مخاطب

در نوشتار قبل، تعریف کلی مغالطه و انواع آن بیان گردید. در این نوشتار، مصادیق محدودی از آن را درآثار مخالفان اندیشه اسلامی و نیز نظام مقدس اسلامی،...

شنبه، 27 آبان 1391

معقولات ثانی منطقی و مفاهیم محض فاهمه کانتی(3)

مفاهیم منطقی به معنای سنتی کلمه مفهوم هستند یا همواره مفهوم چیزی هستند و از چیزی حکایت می‌کنند؛ مثلاً کلیت مفهومی است که از تصوراتی که بر کثیرین...

دوشنبه، 1 آبان 1391

معقولات ثانی منطقی و مفاهیم محض فاهمه کانتی(1)

کانت در کتاب نقد عقل محض در مقام فراهم آوردن تبیینی برای احکام تألیفی پیشینی، پای مفاهیم محض فاهمه را به میان می‌کشد و محل بحث درباره آن مفاهیم...

دوشنبه، 1 آبان 1391

معقولات ثانی منطقی و مفاهیم محض فاهمه کانتی(2)

کانت در مبحث حسیات استعلایی در کتاب نقد عقل و محض خود درصدد است تا نشان دهد زمان و مکان از امور ذهنی و صورت‌های پیشینی شهودند و به گمان خود اثبات...

دوشنبه، 1 آبان 1391

پاسخی به پارادوکس دروغگو

در دهه ی اخیر استفان رید تلاش کرده است تا به واسطه ی ارائه ی یک نظریه ی صدق جدید، راه حلّ تازه ای برای پارادوکس دروغگو به دست دهد.

سه‌شنبه، 24 مرداد 1391

قضیه ی خارجیه در منطق حذف این همانی و منطق مرتبه ی دوم هنکین

در این مقاله، با نشان دادن ضعف های بنیادین منطق این همانی و منطق مرتبه ی دوم در تحلیل قضایای خارجیه و با نشان دادن تعارض اصل این همانی با قاعده...

سه‌شنبه، 24 مرداد 1391

آيا قياس فقهى همان قياس منطقى است؟

در كتاب مسأله قياس: تحليل كاربرد قياس در اصول و فروع دين كه به تازگى منتشر شده است, سه ادعاى اساسى مطرح گشته است: نخست آنكه تمثيل يا قياس فقهى...

چهارشنبه، 21 تير 1391

کژراهه (1) معنا و انواع مغالطه

در دنیایی زندگی می کنیم که قرن ها اندیشه مدرن سیطره ظلمت آفرین خود را بر تمام بشریت، تحمیل کرده است. این اندیشه با نفی خداوند و دین از همه عرصه...

سه‌شنبه، 13 تير 1391

توصیف‌ها

مقاله توصیف‌ها (1)، ترجمه فصل شانزدهم از کتاب برتراند راسل با عنوان درآمدی به فلسفه ریاضی است. در کتاب نخستین فلاسفه تحلیلی که مجموعه‌ای از مقالات...

شنبه، 6 خرداد 1391