روش‌شناسی فهم قرآن، در جایگاه متنی عربی

به نظر ما این حقیقت باید مورد توجه ویژه قرار گیرد که پدیده‌ی قرآنی اگرچه در ذات و جوهر خود تجربه‌ای معنوی و نبوت و رسالت است، اما از حیث زبانی...

دوشنبه، 21 فروردين 1396

بازنگاهی به زمینه‌های طرح مسئله‌ی زبان قرآن

خوب است بدانیم در میان مسلمانان، مباحث زبان‌شناسی در ساحت‌های گوناگون علوم اسلامی مطرح بوده است. مباحثی چون اشتراک لفظی و معنوی، مفهوم وجوب و...

جمعه، 6 اسفند 1395

ویژگی هنری (آهنگ و آفرینش‌های هنری) قرآن

بُعد هنری قرآن آن قدر قوی است که در زمان نزول، بیشترین تأثیر را آهنگ، زیبایی ترکیب، و کیفیت نقل‌ها و بیانات قرآن داشت. طنین گوش‌نواز قرآن چنان...

چهارشنبه، 4 اسفند 1395

تغییر مخاطب در قرآن

یکی از غرایب زبان قرآن در پدیده‌ای به نام تغییر مخاطب نمود یافته است. اگر بخواهیم تعریفی از تغییر مخاطب ارائه دهیم باید گفت: گاهی متکلم حین صحبت...

سه‌شنبه، 5 بهمن 1395

خطابات عام و خاص در قرآن

زمانی که قرآن با انسان به طور عام صحبت می‌کند، خطاب عام خواهد بود: ای مردم عالم، به حقیقت نامه‌ای که همه پند و اندرز و شفای دل‌ها و هدایت و...

سه‌شنبه، 5 بهمن 1395

قرآن در جایگاه یک کلام خطابی

متون خطابی شامل مطالبی نظیر تبلیغات، اعلامیه‌ها و مانند آنهاست که در آنها هویت خطابگر در غالب موارد مجهول است حال آنکه در قرآن هم هویت خطابگر...

سه‌شنبه، 5 بهمن 1395

الگوهای مفهومی خطاب در قرآن

علاوه بر ملاحظات صوری، لایه‌های مفهومی خطاب در قرآن نیز باید مورد توجه قرار گیرد. این بدان معناست که قرآن در عین حال که مجموعه‌ای از حالات پیچیده...

سه‌شنبه، 5 بهمن 1395

شیوه‌های ارتباط پیامبر و قرآن با مخاطب

کارکرد اصلی هر متن قدسی انتقال یک پیام مؤثر از یک مجرای معنوی است. از سوی دیگر، متون الهی را باید دارای مبنای شفاهی دانست. این نکته می‌تواند...

سه‌شنبه، 5 بهمن 1395

شواهدی بر گفتاری بودن متن قرآن

ارتباط در کل، تار و پود جوامع بشری را شکل می‌دهد. امروزه ثابت شده است که حتی حیوانات نیز دارای سامانه‌های ارتباطی خاصّی هستند. لکن در این کتاب...

سه‌شنبه، 5 بهمن 1395

جوامع مذهبی و قدرت خطابی زبان

خدا و مفهوم الوهیت همواره برای بشر رازآلود بوده است. در طول تاریخ، هزاران پیامبر یکی پس از دیگری درصدد برآمدند آسمان را به زمین بیاورند. در عمل،...

سه‌شنبه، 5 بهمن 1395

ادله‌ی گفتاری بودن زبان قرآن

برای تمییز اینکه کلام قرآن گفتاری است یا نوشتاری باید ابتدا به بررسی سبک کلام آن پرداخت و مشخص نمود کلام وحی در اصل به چه صورتی نازل شده است....

يکشنبه، 3 بهمن 1395

اهمیت صنعت التفات در قرآن

ارتباط در هر زبان میان کسانی برقرار می‌شود که دارای پس‌زمینه‌ی زبانی و اجتماعی – فرهنگی یکسانی هستند. وقتی این ارتباط در عمل، موفق است که دانش...

يکشنبه، 3 بهمن 1395

مخاطب قرآن کیست؟

قرآن چه کسانی را خطاب قرار می‌دهد؟ قرآن چه گروه‌های را می‌خواهد به سوی رشد بکشاند؟ آیا قرآن نظر به طبقه و گروه خاصی دارد، یعنی فقط گروه یا قشر...

يکشنبه، 3 بهمن 1395

تحلیل ساختار عنصر گفتگو در داستان حضرت ابراهیم در قرآن کریم

گفتگو یا حِوار یکی از عناصر داستان است که باعث حرکت و پویایی آن می‌شود گفتگو به معنی تبادل کلام بین دو طرف است و مقصود از حوار کشف حقیقت است...

دوشنبه، 18 مرداد 1395

ساختار قرآن گفتاری است یا نوشتاری؟

ساختار قرآن شیوه‌ی گفتاری است و ویژگی‌های گفتاری دارد كه روی سخن با مخاطبین خاصّ است و متكلم می‌تواند بر قرائن حالیّه یا معهود ذهنی مخاطبان حاضر...

شنبه، 5 تير 1395

مشابهت و اختلاف در تعبیرات قرآنی

در مناسبت‌های مختلف، زمانی که دروسی در زمینه ویژگی‌های «تعبیر قرآنی» برای دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد و دکتری) بیان می کردم...

دوشنبه، 13 ارديبهشت 1395

زبان قرآن

نظر عموم مسلمانان از دیرباز بر آن است که قرآن بر زبان قریش نازل شده است. زبان همه‌ی اشعار و خطبه‌های جاهلی نیز زبان قریش بوده است. عموم خاورشناسان...

سه‌شنبه، 31 فروردين 1395

شیوه ی روایت داستان پیامبران در قرآن

ورق زدن صفحات تاریخ و مطالعه اخبار گذشتگان به خودی خود امر مطلوبی است که ما را از بسیاری از حوادث گذشته آگاه می‌سازد و تجربه‌های زیادی را به...

جمعه، 17 مهر 1394

حکمت یادکرد پیامبران در قران

انسان پیوسته احساس می‌کند که در درون او خلأ‌ی وجود دارد که قادر به پرکردن آن نیست و همچنین احساس می‌کند که در وجود او رازی نهفته است که قادر...

جمعه، 17 مهر 1394

حکمت ها و چراها در آیات قرآن

گاه قرآن حکیم حقیقتی را در آیه یا آیاتی می آورد و در پایان، با بیانی گویا و لطیف، برهان و علل یا ریشه های پیدایی آن را بازگو می فرماید. این گونه...

پنجشنبه، 12 شهريور 1394