دو استراتژی در اندلس

پس از استیلای مسیحیان بر شهرهای جنوبی اندلس، آنها با عبرت‌گیری از شکست‌های پیشین، تصمیم گرفتند تا به جای رویارویی مستقیم با سپاهیان مسلمان در خارج شهرها، با اندوختن مقادیر قابل توجهی آب و غذا، خود را در پناه دژهای طبیعی کوهستانی و باروهای مستحکم شهر قرار دهند و از آن‌رو که با فرا رسیدن زمستان برفگیر و سرمای سخت، استمرار محاصره برای مسلمانان چندان آسان نبود، پیوسته به ترک محاصره امید بسته بودند. (1) به علت شمار بالای نیروهای جنگی مسلمانان در بیرون شهر و امکان افزایش آن برحسب ضرورت و نیز شمار محدود نیروهای مسیحی مستقر در یک دژ یا روستا و عدم امکان کمک‌رسانی فوری به آنها تقریباً این‌گونه نبردها برای مرینیان همیشه با پیروزی توأم بود. در مقابل، راهبرد مسلمانان این بود که اگرچه فتح شهرهای مهم به سبب برخورداری از دژهای مستحکم ناممکن می‌نماید، اما با نابودی باغستان‌های زیتون و انگور و کشتزارها و اسبان و علوفه و روستاها مهم‌ترین منابع اقتصادی شهرنشینان به تدریج از بین خواهد رفت و سرانجام تمکین خواهند کرد. (2) بدین سبب دیگر از یک جنگ متمرکز، چون زلاقه خبری نبود و سپاهیان به شکل دسته‌جاتی نامنظم به مناطق مختلف حمله می‌کردند. به علت شمار بالای نیروهای جنگی مسلمانان در بیرون شهر و امکان افزایش آن برحسب ضرورت و نیز شمار محدود نیروهای مسیحی مستقر در یک دژ یا روستا و عدم امکان کمک‌رسانی فوری به آنها تقریباً این‌گونه نبردها برای مرینیان همیشه با پیروزی توأم بود. آنها اغلب با شمار اندکی از نیروهای مسیحی که در روستاهای بی‌دفاع مشغول کشت و زرع بودند، به مبارزه برمی‌خاستند و با غنائم هنگفت باز می‌گشتند و این چنین غنیمت جویی وسیله‌ای شد برای جلب رضایت سپاهیان مرینی و مشارکت گسترده آنان در این جنگ‌ها.

پی‌نوشت‌ها:

1- به عنوان نمونه، در آخرین حمله ابویوسف مرینی، خوف از رسیدن زمستان و سرما موجب بازگشت وی به جزیره الخضراء شد. نک: حریری، ص50.
2- نک: ابن ابی زرع، الانیس المطرب، 446-468.

منبع مقاله :
فرهمند، یونس؛ (1394)، مرینیان: سیاست، جامعه و فرهنگ در مغرب سده‌های میانه، تهران: پژوهشکده‌ی تاریخ اسلام، چاپ اول.