تحقیر و مرگ امید

اگر امید را فهم از آینده در زمان حال بدانیم، آنگاه سنت فکری و فرهنگی کهن ما و نیز ماهیت مواجهه‌ی ما با فرهنگ و تفکر مدرن در دویست سال اخیر جایگاه...

چهارشنبه، 28 بهمن 1394

همراهی دیالکتیکی امید و تراژدی

امید به اقتضای انواع تفکر صورت‌های متفاوتی پیدا می‌کند. برای نمونه در یکجا امید با نیروی خیال درآمیخته و طرح‌های اتوپیایی را خلق می‌کند و در...

چهارشنبه، 28 بهمن 1394

امید‌تاریخی، جایگزین امیدهای فراتاریخی

اندیشه‌ی پراگماتیسم در عصر حاضر به دلیل نوع نگاه متفاوتی که به ماهیت و جایگاه تفکر فلسفی در جامعه دارد، از اساس نسبت متفاوتی با مفهوم امید برقرار...

چهارشنبه، 28 بهمن 1394

در انتظار هدیه‌ی سمع و بصر

امید در نسبت انسان و هستی معنای حقیقی خود را می‌یابد. در نسبتی که انسان به دنبال تعین بخشی و تسلط برهمه‌ی امور جهان است، ناامیدی و در نسبتی که...

سه‌شنبه، 27 بهمن 1394

هستی- نه- هنوز

فهم امید نیازمند یک هستی‌شناسی مبتنی بر آینده است، بدین‌معنا که هنوز حدی از وجود هست که به فعلیت در نیامده و جهان را نمی‌توان از پیش و به کمک...

سه‌شنبه، 27 بهمن 1394

پارادوکس تحقق

امید همواره فرا رفتن انسان از وضع موجود به وضعی بهتر و مطلوب درآینده است، اما مشخص نیست که وضع مطلوب و متعلق امید، گسسته از وضع موجود تحقق می‌یابد...

سه‌شنبه، 27 بهمن 1394

در باب فضیلت ناامیدی

امید همواره گشودگی به ماورای خود و به نوعی تسلیم در برابر امر متعالیست، از این حیث مانع خود بنیادی و سوژگی، و آزادی و استقلال انسان از بیرون...

سه‌شنبه، 27 بهمن 1394

پاسخ علم به پرسش‌های غیر علمی

می‌گویند انسان به علم امید بسته است حال آنکه علم نمی‌تواند پاسخگوی این باشد؛ چرا؟ مگر بشر چه چیزی می‌خواهد و در آرزوی چه چیزی است که علم نمی‌تواند...

سه‌شنبه، 27 بهمن 1394

دیالکتیک

دیالکتیک در کلی‌ترین معنای آن، حاکی از فرآیند درهم تنیده‌ی تضاد مفهومی یا اجتماعی، پیوند متقابل و تغییر است که در آن تکوین و نفوذ متقابل و اصطکاک...

پنجشنبه، 15 بهمن 1394

دانش هرمنوتیک

در دو دهه‌ی پس از انتشار حقیقت و روش هانس گئورک گادامر در 1960، مباحث هرمنوتیکی از موضوعات اصلی فلسفه و تحلیل فرهنگی شده و به این ترتیب موجب...

پنجشنبه، 15 بهمن 1394

حلقه‌ی وین

حلقه‌ی وین به گروهی از فیلسوفان و دانشمندان دهه‌ی 1920 و اوایل دهه‌ی 1930 گفته می‌شود که نقش قاطعی در شکل‌گیری نهضت فلسفی موسوم به پوزیتیویسم...

سه‌شنبه، 13 بهمن 1394

حقیقت

ظاهراً حقیقت (یا صدق) در آن واحد ساده‌ترین و دشوارترین مفهوم است. وقتی گزاره‌ای را صادق یا «حقیقی» می‌نامیم به این معناست که موافقت خود را با...

سه‌شنبه، 13 بهمن 1394

تفکر دو قطبی (2)

بی تردید، تفکر دو قطبی شده تنها یکی از موارد بی شماری است که ممکن است ما را از لحاظ فلسفی به بن بست بکشاند. تاریخ فلسفه آکنده از چنین نمودهایی...

يکشنبه، 11 بهمن 1394

تفکر دو قطبی (1)

تفکر عامّی وجود دارد که می‌توان آن را دوقطبی کردن نامید و ظاهراً منشأ بخش اعظم مابعدالطبیعه است. در این تفکر اشیا به دو مقوله‌ی مانعةالجمع تقسیم...

يکشنبه، 11 بهمن 1394

خدا در فلسفه‌ی حکیمان مسلمان

مسئله‌ی وجود خدا از دیرباز یکی از مباحث مهم مابعدالطبیعه بوده است، حکیمان در این مورد آرای متفاوتی را ابراز کرده‌اند‌. پاره‌ای از این آرا در...

يکشنبه، 11 بهمن 1394

خدا و اعتقاد به خدا از منظر فلسفی (1)

شاید هیچ‌گاه از زمینه‌های صرفاً مابعدالطبیعی، اعتقادی جدی، زنده و دینی به خدایان برنخاسته و مورد حمایت واقع نشده است. چنین عقایدی در هر عصر و...

يکشنبه، 11 بهمن 1394

خدا و اعتقاد به خدا از منظر فلسفی (2)

آنچه تاکنون گفته شد شناختی اجمالی درباره‌ی مفهوم خود علت خود به ما می‌دهد، مفهومی که عامه‌ی مردم، حتی گاهی محققان نیز آن را به درستی ادراک نکرده‌اند....

يکشنبه، 11 بهمن 1394

علیت از دیدگاه حکیمان مسلمان

الفاظ علت و معلول در آثار حکیمان مسلمان به دو معنای مختلف به کار می‌رود. این دو معنا در واقع، به دو حوزه‌ی معرفتی تعلق دارد: 1- مابعدالطبیعه؛...

يکشنبه، 11 بهمن 1394

درباره‌ی علیت (1)

هر کسی می‌فهمد که علیت چیست. امی‌ترین و عامی‌ترین فرد هنگامی که؛ برای مثال به او بگویند که همسایه‌اش بر اثر اصابت لگد اسبی به سرش کشته شد، مفاد...

يکشنبه، 11 بهمن 1394

درباره‌ی علیت (2)

کسانی با طرح مفهوم قانون طبیعت در توصیف روابط علی به مشکلات مزبور پاسخ گفته‌اند. بنابراین، می‌توان گفت که تغییر معینی به نام الف علت تغییر دیگری...

يکشنبه، 11 بهمن 1394