تیئری شارتری

گمان می‌رود که تیئری در سال 500 در مدرسه‌ی وابسته به کلیسای جامع شارتر همراه برادرش برنار [شارتری]، که ریاست مدرسه را برعهده داشت (498-505)،...

چهارشنبه، 7 بهمن 1394

توما کانتمپره‌ای

توما کانتمپره‌ای از خانواده‌ای اشرافی معروف به دو مونت یا دو مون برخاسته است؛ این خانواده در هلنگ‌هم (بلینگن کنونی) نزدیک لئو-سن‌پیئر اقامت داشت،...

سه‌شنبه، 6 بهمن 1394

تورگو، آن روبر ژاک

تورگو، نامورترین فرد خاندان برجسته‌ی تورگو، سومین پسر میشل اتیئن تورگو بود؛ پدرش شهردار پاریس، شهر ساز و تهیه کننده‌ی نقشه‌ی مسّاحی پاریس مشهور...

دوشنبه، 5 بهمن 1394

انتقاد فخر الدین رازی و دفاع نصیرالدین طوسی

هم فخرالدین رازی (متوفی 606ق) وهم نصیرالدین طوسی (متوفی 672ق) شرح‌هایی بر کتاب الاشارات و التنبیهات ابن سینا نوشته اند.رازی، که متکلمی اشعری...

پنجشنبه، 1 بهمن 1394

نظریه‌ی خواجه نصیرالدین در مؤلَّفات تقییدی و اِخباری

این مقاله بر آن است که نظر خواجه نصیر را درباره‌ی ویژگی‌های مؤلَّفات تقییدی و خبری عرضه کند. خواجه برای عرضه کردن این ویژگی‌ها ابتدا تألیفات...

پنجشنبه، 1 بهمن 1394

خواجه نصیرالدین طوسی، اسماعیلیه، و فلسفه‌ی اشراق

هر پژوهشگری که طالب شناخت زندگی و اندیشه‌های خواجه نصیرالدین طوسی است، در مرحله‌ای که بیشتر خواهان شناخت خود اوست تا دستاوردهای علمی اش، و نیز...

چهارشنبه، 30 دی 1394

مثلث اخلاقی خواجه‌ی جهان

گزاف نیست اگر گفته شود که در تاریخ فرهنگ ایران، در سده‌های میانه‌ی هجری حریری از تفکر عرفانی (صوفیانه) بر سرتاسر حیات فرهنگی گسترانیده شده است،...

چهارشنبه، 30 دی 1394

ردیه‌ی فخر الدین رازی بر برهان ابن سینا در خصوص وحدت خداوند

به نظر می‌رسد که یکی از اغراض اصلی ابن سینا در ضمن ضبط و ربط بخشیدن به حوزه‌ی مابعدالطبیعه، تطهیر ما بعدالطبیعه از عناصر و ارکان غیر ما بعدالطبیعی...

دوشنبه، 28 دی 1394

عرفان در برابر فلسفه در قرون نخستین اسلام

سخن از «عرفان در برابر فلسفه» در متن تمدن اسلامی معنایی بسیار متفاوت از آن چیزی دارد که غرب از آن حکایت داشته است. در غرب بسیاری از فیلسوفان،...

دوشنبه، 28 دی 1394

همه چیز را با چشم خدا دیدن

تصوف و وعده‌اش به گشودن راهی به حقیقت غایی معنوی، اندیشه‌ی طوسی را طیّ دو دهه‌ی پایانی عمرش، یعنی پس از جدایی از جامعه‌ی نزاری اسماعیلی بیشتر...

دوشنبه، 28 دی 1394

مبانی وجودشناختی انسان‌شناسی صدرالمتألهین

در این مقاله تأثیر مهمترین مبانی فلسفی صدرالمتألهین در مباحث انسان‌شناسی او مورد بررسی قرارگرفته است. به این منظور شش مبنای فلسفی که ملاصدرا...

شنبه، 26 دی 1394

پیوند عالم ذر و مثل افلاطونی

بنابر آیه‌ی 172 سوره‌ی اعراف- معروف به آیه‌ی میثاق- بشر قبل از حضور در عالم دنیا در موطنی مجرد و بسیط و سراسر شهودی، شاهد حقایق نابی بوده است...

شنبه، 26 دی 1394

تنسیق برهان صدیقین

برهان صدیقین نام گونه‌یی از برهان است که در آن حدّ وسط، موجود مطلق یا اصل واقعیت است. علامه طباطبایی تقریری خاص از این برهان دارند که بگونه‌های...

شنبه، 26 دی 1394

آیا آثار هنری در ذهن وجود دارند؟

اگر نباید آثار هنری را با موجودیت مادی [یا فیزیکی] آنها یکی بدانیم، پس آیا باید آنها را موجودات ذهنی بدانیم؟ بندتو کروچه و آر. جی. کالینگوود...

شنبه، 26 دی 1394

پرسش از مفهوم اصالتِ یک قطعه‌ی موسیقی

مسائل مربوط به هستی‌شناسی هنر مسائلی نیستند که فقط برای فیلسوفان مطرح باشند. آنها به مسائل عملی و عینی درباره‌ی اینکه آثار مورد نظر چگونه باید...

شنبه، 26 دی 1394

مقدمه‌ای بر هستی‌شناسی هنر

ممکن است برداشتهای مختلفی از سؤال «هنر چیست؟» وجود داشته باشد. در جستار حاضر به مسائل مربوط به هستی‌شناسی هنر می‌پردازیم: «آثار هنری چگونه، و...

شنبه، 26 دی 1394

ویژگیهای زیباشناختی و غیرزیباشناختی هنر

واژگان زیباشناسی بسیار غنی هستند و، به گفته فرانک سیبلی، «تقریباً تنوع بی‌انتهایی» دارد. مثلاً می‌گوییم: "این شعر بافت محکمی دارد یا بسیار تکان...

شنبه، 26 دی 1394

ویژگیهای «فرانمودی» هنر و اثر هنری

نوعی ویژگی زیباشناختی وجود دارد که گویی با احساسات ارتباطی قوی و مستقیم دارد. یک قطعه موسیقی را می‌توان غمگین یا شاد توصیف کرد. آیا دلیلش این...

شنبه، 26 دی 1394

برآمدن فرم گرایی در هنر

یکی از دلایل به چالش طلبیده شدن جایگاه رفیع زیبایی در هنر، شناخت ویژگیهای دیگری مانند عظمت یا والایی بوده است. ویژگی دیگری که در روزگاران اخیر...

شنبه، 26 دی 1394

مهجور ماندن دلالت التزام نزد منطق‌دانان مسلمان

مسئله‌ی مهجوریت دلالت التزام را برای نخستین بار ابن سینا مطرح کرد و منطقدانان پس از وی آن را به منزله‌ی یک مسئله‌ی منطقی مدون کردند و در نتیجه...

شنبه، 26 دی 1394