مبدأیت تصور برای تصدیق

مبدأ بودن تصور برای تصدیقی به چند معنا قابل تصور است: الف- چون هر تصدیقی حداقل سه تصور: موضوع، محمول و نسبت را لازم دارد، بدین لحاظ ممکن است...

يکشنبه، 8 آذر 1394

قیاس جدلی، مغالطی، خطابی و شعری

غرض از جدل، اسکات خصم است و نه اثبات حقّ، از این رو در مقدّمات آن، تکیه بر یقینیات نمی‌شود، بلکه تکیه بر مسلّماتی است که طرف مقابل آن‌ها را پذیرفته...

يکشنبه، 8 آذر 1394

اقسام تعریف

معرفت و شناخت یک شیء گاه از راه مفاهیم ذاتی است و گاه از راه مفاهیم عرَضی و گاه به وسیله‌ی ترکیب این دو. ذاتی به دو قسم اعمّ و مساوی تقسیم می‌شود...

يکشنبه، 8 آذر 1394

مراتب تصدیق

حالات نفسانی ما در برابر یک خبر عبارتند از: یقین، ظن، شکّ و وهم. شکّ و وهم از اقسام تصدیق و اعتقاد به شمار نمی‌روند، امّا دو قسم ظنّ و یقین از...

يکشنبه، 8 آذر 1394

فهرست موضوعات کلّی مقاله‌ی اوّل برهان شفا و نظایر آنها در آثار ارسطو

این فصل، در باره‌ی غرض از فن برهان منعقد شده است، و اگرچه در برهان ارسطو نظیر چنین فصلی دیده نمی‌شود، ولی بسیاری از مباحث این فصل ریشه در مطالب...

يکشنبه، 8 آذر 1394

کاربرد منطق صوری

منطق، روش صحیح اندیشه را به ما می‌آموزد و فکر و اندیشه در جایی است که ذهن از معلوم به مجهول می‌رسد، بنابراین بدیهی است که تصوّرات و تصدیقات بدیهی...

يکشنبه، 8 آذر 1394

معرفی کتاب برهان شفا

کتاب «برهان» بخش پنجم از منطق شیخ‌الرئیس(رحمة‌الله علیه) و جزء چهارم از منطق ارسطو و مهمترین جزء علم منطق به شمار می‌رود، چه اینکه اگر عقل بشر...

يکشنبه، 8 آذر 1394

عمومیت حرکت (2)

با یادآوری این نکته که شما بیست و سه دقیقه و نیم از وقتتان را استفاده کردید، از آقای سروش خواهش می‌کنم مطالبی را که به نظرشان می‌رسد، بیان بفرمایند.

شنبه، 7 آذر 1394

عمومیت حرکت (3)

اگر اجازه بدهید فقط یک نکته را در مورد صحبت‌هایی که آقای سروش مطرح کردند می‌گویم. چون در مباحثات گذشته هم بطور مداوم و مکرر ایشان این مسأله را...

شنبه، 7 آذر 1394

حرکت (2)

این جا سؤالات متعددی از طرف آقای مصباح و آقای سروش مطرح شده است که پاسخ دادن به آنها همراه با مراعات زمان و صرفه جویی در وقت مشکل است. به هر...

شنبه، 7 آذر 1394

عمومیت حرکت (1)

جلسه ششم از سلسله مباحث ایدئولوژیکی را در زمینه مقایسه جهان بینی مادی و الهی شروع می‌کنیم. همان گونه که مستحضر هستید در جلسه نخست بحث دیالکتیک...

شنبه، 7 آذر 1394

حرکت (1)

این تقسیم بندی از طرف دیالکتیک بر روی حرکت انجام می‌گیرد. من به مناسبت همین بحث که از طرف آقای مصباح مطرح شد، به کتب حکمای قدیم خودمان مثل شفا...

شنبه، 7 آذر 1394

مبانی معرفت شناختیِ فلسفه‌ی ملاصدرا

به رغم گستردگی مباحث مربوط به معرفت شناسی، آنچه برای ما در تبیین مبانی تعلیم و تربیت اهمیت بیشتری دارد، نظریه‌ی صدرا درباره‌ی «مساوقت علم با...

شنبه، 7 آذر 1394

آیات قرآن معطوف به رابطه‌ی علی میان خدا و جهان

در این دسته از آیات، دو واژه‌ی «خلق» و «امر» درباره‌ی خلقت جهان به کار رفته است؛ نظیر «أَلاَ لَهُ الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ» (اعراف: 54)، «وَالشَّمْسَ...

شنبه، 7 آذر 1394

امتیاز انسان بر دیگر موجودات در حکمت متعالیه

اختصاصی‌ترین خصیصه‌ی انسان تصور کردن معناهای غیرمادی یا مجرد از ماده است؛ به عبارت دیگر، فصل انسان از موجودات حیوانی که تحقق انسانیت و فعلیت...

شنبه، 7 آذر 1394

آزادی ذاتی انسان در حکمت متعالیه

وجود ویژه‌ی انسانی که سرحد عالم جسمانیت است، در مراتب گوناگون هستی گسترده است. این وجود پخش و گسترده از امکان حرکت مستمر در درجات عالم جسم و...

شنبه، 7 آذر 1394

حقیقت انسان در حکمت متعالیه

انسان‌شناسی صدرا همچون دیگر بخشهای فلسفه او از تبیین نگرشهای مشهور که به طور عمده نظریات ابن‌سینا، سهروردی و ابن عربی همچنین عناصری از تفکرهای...

شنبه، 7 آذر 1394

حرکت جوهری انسان در حکمت متعالیه

حرکت جوهری در فلسفه‌ی صدرا از ارکان وجودشناسی است که به حوزه‌ی انسان‌شناسی او نیز نفوذ کرده است؛ ولی به دلیل موقعیت تأثیرگزاری که حرکت جوهری...

شنبه، 7 آذر 1394

وحدت شخصیه وجود در فلسفه

وجودشناسی در فلسفه‌ی صدرا یا حکمت متعالیه خود به طور مداوم تعالی یافته است. صدرا که در ابتدا از طرفداران و شارحان اصالت ماهیت بود، در گام اول...

شنبه، 7 آذر 1394

امکان فقری چیست؟

تعبیر امکان فقری تا قبل از صدرا سابقه نداشته است و این واژه از ابداعات اوست. البته، نظریه‌ی امکان فقری ریشه‌های خود را از مباحث فلسفی گذشته گرفته...

شنبه، 7 آذر 1394