مثنوی و سروش آسمانی

مولانا غیر از نغمه‌های حسی و موسیقی ظاهری که نشاط‌آور است، به آواز دیگری اشاره می‌کند که زندگی معنوی و روحانی می‌بخشد. این آواز و سروش آسمانی...

شنبه، 19 تير 1395

آفرینش و تجدید حیات از نگاه مثنوی

در این جهان طبایع چهارگانه (آب، آتش، باد، خاک) یا عناصر، یا موجودات زنده‌ی گوناگون، با هم در تنازع‌اند و یک‌دیگر را همواره نابود می‌کنند. اما...

شنبه، 19 تير 1395

شرح اشتیاق دیدار حق در مثنوی

یکی از تعلیمات عارفانه مولانا، مسئله چشیدن درد فراق و اشتیاق مردِ راه خدا و سالک حریم قدس الهی است. در داستان طوطی و بازرگان، طوطی در حقیقت انسانی...

شنبه، 19 تير 1395

غیرت الهی در نگاه مثنوی

اگر عاشقِ حق به جز حق توجه کند، حق را می‌رنجاند و خشم و غیرت حق می‌تواند همه رشته‌های او را پنبه کند. مولانا می‌گوید: بر سر اغیار مانند شمشیر...

شنبه، 19 تير 1395

شرح فسون الهی در مثنوی

«بالا» مقام قدس و پیشگاه پروردگار است. «مرغ بی‌اندازه»، روح در مرتبه‌ای است که به جسم خاکی نزول نکرده است. قفس به همین جسم خاکی می‌گویند. سالک...

شنبه، 19 تير 1395

شرح امتحان الهی در بیان مثنوی

مولانا به مدعیان می‌گوید: اگر چیزی از معرفت حق نیز به تو رسیده است، باز حرف نزن. مردان حق مانند سنگ محک، آن را در تو می‌یابند، زیرا آنها نیز...

شنبه، 19 تير 1395

استدراج، شراب قهر الهی

مولانا اشاره‌ای به قصه موسی و عبور او و یارانش از رود نیل و غرق شدن سپاه فرعون دارد. ثقیل، یعنی سپاه انبوه. وی سپس اشاره‌ای به قصه نمرود پادشاه...

شنبه، 19 تير 1395

استدراج و مکر الهی در مثنوی

مولانا می‌گوید: غیر حق، مایه‌ی هلاکت تدریجی تو است؛ گرچه آن چیز تخت و سلطنت و تاج شاهانه باشد. «دگرها»، عوامل این جهانی‌اند که ما به آنها دل...

شنبه، 19 تير 1395

سبب‌سوزی در بیان مثنوی

مولانا بارها در مثنوی به این نکته اشاره کرده است که خوردن مانع جوشش‌های ذهن و فکر است: «وقت لقمان است‌ای لقمه برو». در این ابیات به همان معنا...

شنبه، 19 تير 1395

قبض و بسط دل در مثنوی

دیده و دل ما در میان در انگشت خداست. این کلام برگرفته از این حدیث نبوی است: «انّ قلوب بنی‌آدم کلها بین اصبعین من اصابع الرحمن کقلب واحد یصرّفه...

شنبه، 19 تير 1395

چشش، کشش، کوشش

همیشه اصل، فرع خود را می‌جوید. این سنت الهی است؛ مثلاً از بازگشت اجزاء به اصل خود، وضع ذرات آب است. باد می‌وزد و این ذرات را به صورت بخار و بعد...

شنبه، 19 تير 1395

گفت‌وگو با مهرانگیز هستی در مثنوی

ای یار عزیز و مهربان و‌ای کسی که در دل‌ها محبت می‌کاری! من بدون دیدار تو لحظه‌ای آرام و قرار ندارم. هنگام روز، مایه‌ی روشنی و تلاش و تاب و توانم...

شنبه، 19 تير 1395

سبب‌سازی و سبب‌سوزی حق در مثنوی

پادشاه جهود، آتشی بر پا کرده و بتی در کنار آتش نهاده بود و می‌گفت: هر کس به این بت سجده نکند به آتش انداخته می‌شود. زنی را با فرزندش آورد و فرزند...

شنبه، 19 تير 1395

بانگ اَلست در بیان مثنوی

«ذوق»، نخستین ادراکات ما از عالم معناست. «أَلَسْتُ» اشاره به آیه 172 سوره اعراف است که در ازل همه آفریدگان؛ خدایی خدا را قبول داشته‌اند. مولانا...

شنبه، 19 تير 1395

بانگ اضداد و عدل الهی در مثنوی

مولانا دوگونه آدمی را به آهن و کاه تشبیه می‌کند: مردِ راه حق مثل آهن فقط مجذوب حق می‌شود و ان‌که در راه حق نیست هر کششی او را می‌رباید. «پهلوی...

شنبه، 19 تير 1395

شرح خانه‌ی غیب در مثنوی

مولانا در این ابیات، هستی مطلق شاه و تجلی او در عالم صورت، یا رحمت حق و قهر حق را به صورت دو جریان موازی در کنار یک‌دیگر می‌آورد. «محو» همان...

شنبه، 19 تير 1395

مست شراب ربانی

رفتن ما رفتن جسم و قدم نهادن و برداشتن نیست. لذت این سیر هم جنبه‌ی صوری ندارد، زیرا سیر و سلوک عرفانی، روحانی است و حرکت با پای روح است و هر...

شنبه، 19 تير 1395

خط حفاظتی پروردگار در مثنوی

سخن در مورد کرامت شیبان و معجزه‌ی هود، برای بیان این حقیقت است که در پناه حق و واصلان می‌توان از بسیاری بلاها در امان بود. برای مولانا این حقیقتی...

شنبه، 19 تير 1395

نیایش و تسبیح موجودات در مثنوی

درخت‌زار و چمن‌زار، بدون زبان، شکرِ آب و شکرِ عدالت بهار نو رسیده را می‌گویند. طبیعت جامه‌های نو پوشیده و خرامان و رقص‌کنان و عطرافشان جلوه‌گری...

شنبه، 19 تير 1395

نوازش‌های پنهانی پروردگار در نگاه مثنوی

این دیگر چه حکمتی بود که من قبله و کان مراد خویش را بیرون از خانه پنداشتم و بدین‌سان هم گراه شدم و هم وقتی به گنج در خانه‌ام پی بردم شادمان شدم....

شنبه، 19 تير 1395