حکمت آفرینش در مثنوی معنوی

توجه داریم که مولانا بحض دقیقی از حکمت آفرینش را بر زبان شاه و غلام او نهاده است که اعتراض و اعمال ظاهری ما، جوهر انسان را اصلاح می‌کند و حتی...

جمعه، 29 مرداد 1395

حاکمیت اصل تضاد در جهان هستی از نظر مولانا

در ابیات بعدی جان سخن این است که هر یک از این مفاهیم این جهانی و آن جهانی، در هستی جایی برای خود و مناسب خود دارد و کار خود را می‌کند. کلاغ در...

جمعه، 29 مرداد 1395

چشم حسی و چشم باطنی در مثنوی

در مثنوی این بحث به تکرار آمده است که هستی یک جلوه‌ی مادی و خاکی دارد و یک حقیقت جاودانه و روحانی. عقل- پیوسته به عقل کل- حقیقت را می‌جوید و...

جمعه، 29 مرداد 1395

جهان تجاذب و جذبه الهی در بیان مثنوی

همه‌ی کائنات باطل‌اند و مرا به سوی خود جذب می‌کنند، زیرا هر موجود باطل، باطل دیگر را به سوی خود می‌کشد، چرا که همه‌ی ذراتی که در این زمین و آسمان...

جمعه، 29 مرداد 1395

توصیف عالم غیب و راه ارتباط با آن در مثنوی

سخن از عرصه‌ی لایتناهی عالم غیب است؛ مرتبه‌ای که روح انسان آگاه در آن اسباب و علل مادی را از هم می‌درد و ادراک او نیازی بدین عوامل ندارد و آن...

جمعه، 29 مرداد 1395

تجانس و همگنی روحی و باطنی از نگاه مولانا

بحث مناسبت‌های روحی و تجانس باطنی در کلام مولانا مکرر آمده است و تعبیر «جنس» در برابر «ناجنس» برای این معنا، در مثنوی شواهد بسیاری دارد. به نظر...

جمعه، 29 مرداد 1395

باطن هستی یا عالم غیب در مثنوی

هستیِ حقیقی همان است که ما آن را با حواس ظاهری درک نمی‌کنیم و نمی‌بینیم. دریایی که زیر کف پنهان است، بادی که غبار را بر می‌انگیزد، به همین ترتیب...

جمعه، 29 مرداد 1395

تجانس و تجاذب اشیا در بیان مولانا

این اصل بدیهی را باید بدانیم که در نظام آفرینش هر پدیده خوب، خوب دیگر را به سوی خود‌می کشد و جذب‌ می‌کند. طبعاً هر پدیده بد و زشت نیز هم جنس...

جمعه، 29 مرداد 1395

باد، مجری فرمان‌های قهر و لطف حق

یاد به عنوان یک جلوه قدرت حق مطرح است که گاه در راه قهر به کار می‌افتد و گنه‌کاران قوم عاد را بر می‌گیرد و بر زمین می‌کوبد (آیه‌ی 6 سوره‌ی الحاقه)...

جمعه، 29 مرداد 1395

از نظر مولانا درک حقیقت هستی، فنای خودی‌هاست

شگفت این است که تو از من جدا نیستی، ولی نمی‌دانم من کجا هستم و تو کجایی؟ چنان که در آیه‌ی 4 سوره «حدید» مقام معیت الهی بیان شده است: (... وَهُوَ...

جمعه، 29 مرداد 1395

ادراک و شعور بندگی جمادات و گیاهان در مثنوی

رود نیل، جدا کردن اهل حق و اهل باطل را از خداوند آموخته است که راه این گروه سبطیان را در دریا گشود و نجاتشان داد و راه آن گرو قبطیان را بست و...

جمعه، 29 مرداد 1395

ارزش دنیا و سرمایه این جهان در کلام مولوی

اگر مال دنیا را داشته باشی و بار آن را به خاطر دین بر دوش بگیری و آن را در راه دین به کار ببری، خوب است. پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم)...

جمعه، 29 مرداد 1395

تعامل مولانا با نهادهای قدرت و سیاست در قونیه

چرایی همدلی و همراهی مولانا جلال الدین محمد بلخی با حاكمان سلجوقی و دست نشاندگان مغول در آناتولی در خلال غارت پایتخت خلافت اسلامی، پرسشی است...

پنجشنبه، 31 تير 1395

جبرگرایی یا فرار از مسئولیت در نگاه مثنوی

امیران در برابر حجت و دلیل سلطان مبنی بر شایستگی ایاز (انسان کامل) به بهانه‌های جبریانه تمسک جستند و گفتند: این درک و هوش و ذکاوت ایاز از عنایات...

چهارشنبه، 30 تير 1395

راز و نیاز نی با میناگر هستی در مثنوی

ای آموزگار هستی! ما که هستیم که قادر باشیم اندیشه‌های نیک داشته باشیم!‌ای عزیز من! بیا طالعم را سعد کن و مرا از طالع نحس به طالع سعد برگردان...

چهارشنبه، 30 تير 1395

نقد بددلی و تردید و فتنه‌ی اختیار در مثنوی

اگر لطف ازلی خدا شامل حال انسان شود، چگونه ممکن است که در برابر جاذبه‌ی حق چنین بددلی و بد گمان شود؟‌ای خداوندی که دادرسِ دادخواهانی! فریاد از...

چهارشنبه، 30 تير 1395

عشق، درمان جبر و اختیار از نگاه مثنوی

مولانا می‌گوید: بحث و مناقشه درباره‌ی جبر و اختیار ره به جایی نمی‌برد و کسانی هم که کوشیده‌اند تا این مسئله را با قیل و قال حل کنند بیهوده جان...

چهارشنبه، 30 تير 1395

جفّ القلم بما هو کائم در بیان مثنوی

به دنبال تفسیر حدیث «ما شاء الله کان»، به تفسیر حدیث «جفّ القلم بما هو کائن؛ قلم قضای حق، آن‌چه را باید باشد، نوشته است.» این قلم نوشته: طاعت...

سه‌شنبه، 29 تير 1395

جبر و اختیار و مشیت حضرت حق در مثنوی

حرکت موجودات عالم که نمود حقیقت است نمی‌تواند انسان ژرف‌بین را دچار حیرت عارفانه کند. اگر می‌خواهی به حیرت عارفانه برسی باید حقیقت را منهای صورت‌ها...

سه‌شنبه، 29 تير 1395

قضا و قدر و مختار بودن انسان در مثنوی

دزدی به داروغه شهر گفت:‌ ای امیر! جرمی که مرتکب شده‌ام از تقدیر خدا بود. داروغه گفت:‌ ای نور دیده! کیفری هم که من می‌دهم از تقدیر خداست. چرا...

سه‌شنبه، 29 تير 1395