ماده گرایی و علوم مکانیستی

آزادی فردی همواره در موقعیتی خاص و در رویارویی با محدودیت‌ها تحقق می یابد. این محدودیت‌ها اکنون در نتیجه‌ی تحقیقات رفتاری بسیار واضح تر شده اند....

جمعه، 25 مرداد 1398

ملاک احتیاج به علت

اصطلاح عام فلسفی به هر چیزی که چیزدیگری بر آن متوقف باشد، علت می گویند. پس از لحاظ فلسفی، کاغذ و قلم و مرکب و همه اینها اجزای علت نوشتن هستند...

يکشنبه، 19 خرداد 1398

علت در قرآن و حدیث

سنت اسباب در تمامی اجزای عالم جریان دارد و خدا بر صراط مستقیم است که همان صراط علیت و سبیت است. پس خداوند علت همه پدیده‌هاست یعنی همه پدیده‌ها...

يکشنبه، 19 خرداد 1398

علیت از دیدگاه عقل

اصل علیت عبارت است از قضیه ای که دلالت بر نیازمندی معلول به علت دارد و لازمه اش این است که معلول بدون علت تحقق نیابد.

يکشنبه، 19 خرداد 1398

فیض الهی و مخلوقات

فیض او با همه امور همراه است، ولی با هیچ یک از آنها ممزوج نیست و خداوند سبحان در آسمان و زمین حضور دارد و لکن به حدود و محدودیت های آسمان و زمین...

يکشنبه، 19 خرداد 1398

ابتدا و ختم جهان آفرینش

جهان هستی هر چه باشد و هر عظمت و وسعت حیرت انگیزی که داشته باشد و هر کثرت و اختلاف و تضاد و تزاحم و تنازعی که در آن حکم فرمایی نماید، یک واحد...

يکشنبه، 19 خرداد 1398

مراتب عقل نظری

نیروی نظری با صورتهای کلی مجرد از ماده چند گونه پیوند دارد. زیرا چیزی که کارش این است که چیزی را بپذیرد، بالقوه یا بالفعل، پذیرای آن است. پیوند...

يکشنبه، 5 خرداد 1398

آراء استاد جوادی آملی درباره عقل

گاهی اوقات هوا و هوس و دلبستگی به تمنیات دنیوی به قدری شدید است که کار عقل عملی را مختل می نماید. از این رو انگیزه برای کارهای پسندیده ضعیف می...

يکشنبه، 5 خرداد 1398

ماهیت انسانی

به نظر سارتر وقتی می گوییم انسان ماهیت خود را انتخاب می کند منظور ما این است که هر فردی، این عمل را انجام دهد وهمچنین هر فرد ضمن انتخاب ماهیت...

سه‌شنبه، 31 ارديبهشت 1398

حقیقت در نظر پراگماتیستها

حقیقت برخلاف آنچه در کتابهای فارسی نقل شده از نظر «جیمز» تنها مفید بودن در عمل نیست بلکه حقایق خارجی، توافق مفاهیم و درک و استنباط فرد نیز در...

جمعه، 27 ارديبهشت 1398

حقیقت و تئوری توافق

ذهن مفاهیم موجود در خود را با یکدیگر مطابقه می کند و اگر مفهوم جدید با مفاهیم گذشته توافق داشت آن را به عنوان مفهوم حقیقی می پذیرد. اشکال بزرگ...

جمعه، 27 ارديبهشت 1398

اقسام حقیقت

اید‌آلیستها قضیه یا مفهومی را حقیقی تلقی می کنند که با دیگر قضا یا توافق داشته باشد. پراگماتیستها تا حدودی نظری جامع درباره حقیقت ابراز می دارند.

جمعه، 27 ارديبهشت 1398

شهود از مبانی معرفت

پاره‌ای از دانشمندان شهود را به معنی ادراک مستقیم یا بلاواسطه تلقی می کنند. طرفداران مکتب حسی، ادراک امور حسی مانند رنگ، صدا یا احساس دردهای...

جمعه، 27 ارديبهشت 1398

عقل منبع اساسی معرفت

آنچه در فلسفه کانت مهم است توجه به نقش حس و عقل در جریان معرفت می باشد. ولی تفکیک حس و فهم از عقل و اختصاص دادن مفهوم زمان و مکان به حس و مقوله...

جمعه، 27 ارديبهشت 1398

حس از منابع نخستین معرفت

نباید فعالیتهای ذهنی یا عقلانی را در تشکیل مفاهیم و ایجاد معرفت از فعالیتهای حواس مجزا کرد و ضمنا باید نقش فعالانه ذهن را در بوجود آوردن معرفت...

جمعه، 27 ارديبهشت 1398

بررسی معنای «معنا» در علوم انسانی

شاید کمتر بتوان مسئله‌ای به پیچیدگی «معنای معنا» یافت. پرداختن به این مسئله، زمانی در انحصار فلسفه بود، اما در دوره‌های جدید، علاوه بر فیلسوفان،...

شنبه، 20 مرداد 1397

قوه‌ی حدس و کاربرد آن در فلسفه و حکمت

در لغت به معنی سرعت و سیر. و نیز به معنی دریافتن، گمان بردن و تخمین زدن است. در اصطلاح فلسفه و حکمت، حدس، در برابر (=اندیشه) قرار دارد و همانند...

شنبه، 19 خرداد 1397

معنی عقل و مراتب آن

شناخت ابعاد نفس و به کمال رسانیدن آن ابعاد، با شناخت حقایق رابطه‌ای مستقیم دارد؛ بدین معنا که تقویت قوای عملی و نظری نفس به شناخت حقایق مرتبط...

جمعه، 18 خرداد 1397

تعریف نفس و حقیقت آن

حکمت سه رکن دارد و همه‌ی مسائل آن در چارچوب این سه رکن مندرج است. معرفت النفس یکی از آنهاست که شناخت آن، شناخت همه‌ی حقایق را به دنبال دارد؛

جمعه، 18 خرداد 1397

حکمت یعنی چه؟

فیلسوفان برای «حکمت» تعاریف متعددی به دست داده‌اند. ملاصدرا نیز به فیلسوفان استناد کرده و در جایگاه‌های متعددی به فراخور بحث فلسفی، برخی از آن...

جمعه، 18 خرداد 1397