زمان و تغییر ـ یا ذات تاریخ

به نظر می رسد برخلاف ما انسانها، بیشتر حیوانات دایماً در حال زندگی می کنند. ما چون از گذشته و آینده آگاهیم، تغییر را درک می کنیم. بدین منظور...

سه‌شنبه، 15 اسفند 1391

تنها تکیه گاه

مارکسیسم در نشریات علمی و تبلیغی خود، بیش از همه روی (جبر تاریخ) تکیه می کند، گذشته از این که انسان را (فاعل جبری) «آزادنما» می اندیشد، تمام...

يکشنبه، 15 بهمن 1391

آیا تاریخ تنها محصول مبارزه طبقاتی است؟

مارکسیسم تاریخ را محصول مبارزه طبقاتی انسانهای محروم دانسته و مجموع جهانیان را به دو گروه تقسیم کرده است: گروه وابسته به ابزار تولید جددی، که...

يکشنبه، 15 بهمن 1391

بازیگران بزرگ ترین نمایش

یکی از عوامل خلاق و آفرینشگر تاریخ، شخصیت های مهم جامعه است که در حادثه آفرینی و تحریک چرخ های تاریخ نقش مهمی را ایفا کرده اند، و هیچ فرد با...

يکشنبه، 15 بهمن 1391

نقش تصادف در تاریخ

غلبه یکی از عوامل سازنده ی تاریخ در دوره ای از زمان، نمی تواند سبب شود که کل حرکت تاریخ را ناشی از آن عامل بدانیم. شکی نیست که در محیط های صنعتی...

يکشنبه، 15 بهمن 1391

نقش انسان در گردش چرخ های تاریخ

سخن درباره ی نیروی محرک تاریخ در این نیست که آیا همه ی حوادث، علل مادی دارند یا برخی از آنها از علل مادی سرچشمه می گیرند، و برخی دیگر از علل...

يکشنبه، 15 بهمن 1391

نقش وطن پرستی در تاریخ

مطالعه و بررسی زندگی اقوام، این مطلب را به ثبوت می رساند که ناسیونالیسم و ملی گرایی، چه در شرق و چه در غرب، یکی از عوامل سازنده و پدید آورنده...

يکشنبه، 15 بهمن 1391

پرسش های اصلی فلسفه ی تاریخ (2)

«تصادف» چیست؟ آیا از نظر جهان بینی علمی و فلسفی «تصادف» مفهوم منطقی دارد یا نه؟ از یک طرف دانشمندان قانون علیت ومعلولیت را محترم می شمارند و...

يکشنبه، 15 بهمن 1391

پرسش های اصلی فلسفه ی تاریخ (1)

امروز در بسیاری از نوشته ها و سخنرانی ها از تغییرات بنیادی و غیر بینادی تاریخ، سخن به میان می آید. برخی از تغییرات را سطحی و قشری و برخی دیگر...

يکشنبه، 15 بهمن 1391

محور تفکّر مارکس

در واقع محور تفکر تمامی انواع مارکسیسم را- می‌توان در این گزاره خلاصه کرد: در میان تمامی عناصر و نیروهای جامعه سرمایه داری، فقط کارگران مزدبگیر...

پنجشنبه، 12 بهمن 1391

موتور محرک تاریخ چیست؟

این سؤالی است که پاسخ آن با در نظر گرفتن این که محور تاریخ به اصطلاح دانشمندان «ماده ی خام تاریخ» یعنی «انسان» ناشناخته می باشد، روشن است.

چهارشنبه، 11 بهمن 1391

صحنه تاریخ

آن چیزی که در مارکس وجود داشت و مرا بسیار شگفت زده کرد، شرکت پُرشور و اشتیاق او در مسائل سیاسی بود، و این کار با روش عینیِ آرامی که به پیروانش...

يکشنبه، 8 بهمن 1391

در جستجوی انسان تاریخی

فلسفه، این حقیقت را به هیچ رو کتمان نمی کند که آیین آن، همانا آیین پرومته است: «در یک کلام، من از تمامی خدایان نفرت دارم.» این است ابزار و وسیله...

شنبه، 7 بهمن 1391

فلسفه تاریخ ازدیدگاه ابن خلدون

تاریخ قبل از ابن خلدون؛ نوعی از ادبیات بود، چیزی از قبیل حکایت و داستان و سرگذشت پادشاهان و عجایب و غرایب و بیشتر و غرایب و بیشتر اوهام و خرافات...

دوشنبه، 13 آذر 1391

کارنامه تاریخ

نمی دانم آناتول فرانس این حکایت را از کجا آورده است که وقتی یک تن از پادشاهان پارس از خردمندان دربار خویش درخواست تا برای وی یک دوره تاریخ جهانی...

چهارشنبه، 8 آذر 1391

ترقی انسان در تاریخ

در دوران روشنگری قرن هجدهم فکر ترقی در حقیقت یگانه ایمان و امید اکثر حکماء اروپا بود. با اینهمه این اندیشه هیچ جا روشن تر و جالب تر از یک رساله...

چهارشنبه، 8 آذر 1391

مورخ و ارزیابی

در تاریخ چون تکیه همه بر اسناد و شهادت هاست، مورخ ناچار می بایست به انواع مدارک که در «پرونده» دارد -اسناد کتبی، برگه ها و مآخذ اطلاعات غیر مستقیم-...

چهارشنبه، 8 آذر 1391

چگونگی نقد متون

نقد متن قدم دیگری است که بی آن نمی توان دانست اصل عبارت و کلام راوی یا شاهدی که گفته او به عنوان گواهی و سند ممکن است مورد استفاده مورخ واقع...

چهارشنبه، 8 آذر 1391

مورخ و مدارک پیش رو

در کار تاریخ، شناخت روش و هدف اهمیت خاص دارد. در حقیقت علم فقط از وقتی توانسته است پیشرفت واقعی حاصل کند که دریافته است در سیر خویش چگونه و از...

چهارشنبه، 8 آذر 1391

تاریخ و شناخت

این نکته که آیا تاریخ علم هست یا نه اکنون دیگر مسأله ی کهنه است. با اینهمه، حتی کسانی که تاریخ را علم می دانند - و حیثیت آن را بعنوان علم در...

چهارشنبه، 8 آذر 1391