تطبیقی در معنای «انتساب» نزد ارسطو، دوانی و ملاصدرا

همنامهای در انتساب به واحد یکی از اقسامی است که ارسطو در ذکر اقسام همنامها در متافیزیک مطرح کرده است. در یک تقسیم کلی، همنامها می توانند به یکی...

چهارشنبه، 17 ارديبهشت 1393

تأویل یا زندآگاهی

تأویل و زندآگاهی به عنوان رُکنی از طریقت فکری دینی، گذشته از حکمت اسلامی در دیر ادیان نیز موجود است.

سه‌شنبه، 26 فروردين 1393

بحثی اجمالی در باب حق و حقیقت

کلمه ی "حق" چنانکه استاد فردید تحقیق نموده اند با کلمه ی "هست" فارسی هم ریشه است. بدین بیان که در زبان هندواروپایی به تحقیق والده و پورکورنی...

دوشنبه، 25 فروردين 1393

حکمت عملی و اقسام آن

حکمت را اغلب بدین نحو تعریف کرده اند: «الحکمة هی العلم باعیان الاشیاء و العمل بمقتضاهُ» از تعمق در این تعریف، آشکار می گردد که قسمت اول تعریف...

دوشنبه، 25 فروردين 1393

دو نحو تلقی متفاوت از وجود

لفظ متافیزیک از دو کلمه یونانی «متا» به معنای بعد و «فوسیکا» به معنای طبیعت تألیف یافته است و در اصطلاح، به فلسفه اولی - مابعدالطبیعه - در حیطه...

دوشنبه، 25 فروردين 1393

مسائل حکمت اولی

بر حسب تفاوت موضوع حکمت اولی در اقسام متعدد حکمت، مسائل آن نیز تفاوت می یابد؛ چنانکه در باب برهان منطق گفته اند مسائل هر علم، عوارض ذاتی موضوع...

دوشنبه، 25 فروردين 1393

حکمت نظری و عملی و شعب آنها

حکیمان و فیلسوفان پس از بیان اقسام چهارگانه ی حکمت، به بیان شعب حکمت، اعم از نظری و عملی پرداخته اند. بدین تفصیل که هرگاه آنچه متعلَّق مباحث...

دوشنبه، 25 فروردين 1393

معنای معنا

ریشه لغت معنا در زبان انگلیسی به واژه آلمانی ( meinen) به معنای «در ذهن داشتن» باز می گردد. «بر این مبنا، معنای یک عمل، متن، رابطه و غیره همانی...

پنجشنبه، 8 اسفند 1392

زمان در حکمت متعالیه

ملاصدرا سخنی دارد که ما بحث خود درباره ی زمان را با آن می آغازیم: « پس حرکت به منزله ی شخصی است که روح او طبیعت است، چنانکه زمان به منزله ی شخصی...

دوشنبه، 14 بهمن 1392

حرکت جوهری در حکمت متعالیه (به زبان ساده)

شاید مهمترین دستاورد فلسفی ملاصدرا، نظریه ی حرکت جوهری باشد. زیرا افزون بر آنکه نظریه ای ابداعی است، ملازم دیگر آرای اوست و وحدت وجود را که مستلزم...

دوشنبه، 14 بهمن 1392

اصالت وجود در حکمت متعالیه (به زبان ساده)

یکی از عناصر اختصاصی تفکر ملاصدرا موضوع اصالت وجود است( نیز حرکت جوهری). عناصر دیگر اندیشه ی ملاصدرا، کم و بیش در تفکر دیگر فیلسوفان نیز وجود...

دوشنبه، 14 بهمن 1392

وحدت وجود در حکمت متعالیه (به زبان ساده)

موضوع وحدت وجود و اصالت وجود در اندیشه ی ملاصدرا در هم آمیخته اند. به سخن دیگر هنگامی که از اصالت وجود سخن می گوییم، بالضّروره از وحدت وجود هم...

دوشنبه، 14 بهمن 1392

اسفار اربعه و حکمت متعالیه (به زبان ساده)

آثار مشهور ملاصدرا، همگی از اهمیت برخوردارند. با اینکه المشاعر اختصاصاً در موضوع وجود نوشته شده، و یکی از مهمترین آثار در این زمینه به شمار است،...

دوشنبه، 14 بهمن 1392

وجود- نور در حکمت متعالیه ( به زبان ساده)

مهمترین عنصر تشکیل دهنده حکمت متعالیه، مفهوم وجود و مفاهیم وابسته و مربوط به آن است. ملاصدرا برای مسأله وجود، اهمیت بسیار زیادی قائل است، چنانکه...

دوشنبه، 14 بهمن 1392

وجود محمولی،

پرسیدند آیا این قضیه «الانسان موجود» دارای محمول است؟ پس گفت: قدما و متأخرین در این مسئله اختلاف کرده اند: گروهی گفته اند که این قضیه دارای محمول...

دوشنبه، 25 شهريور 1392

وجود در فلسفه ی اسلامی

این مبحث، همان است که گاهی تحت عنوان "بداهت وجود"می آید و مسأله ی بداهت وجود، آنگونه که مرحوم مطهّری (قدّس سّره) تحقیق فرموده، از مباحثی است...

دوشنبه، 7 اسفند 1391

حکمت چیست؟

موضوع هر علمی، آن چیزی است که از عوارض ذاتیّه اش، در آن علم، بحث می شود و موضوع فلسفه، موجود مطلق است؛ یعنی موجود از آن جهت که موجود است و نه...

دوشنبه، 7 اسفند 1391

تاریخ حکمت

زمانی در یونان باستان مردانی می زیستند که حقیقت را تابع تلقّی انسان قلمداد می کردند؛ چون از این طریق توانسته بودند سوداگری کنند و مالهای هنگفتی...

پنجشنبه، 3 اسفند 1391

حکمت نخستین

اگرفلسفه پاسخ گویی نیازهای معنوی بشراست و قلمروآن، تا همه هستی گسترش دارد، و وظیفه ی او، تبیین مسائل مربوط به خدا، انسان و جهان است، نمی تواند...

پنجشنبه، 3 اسفند 1391

جامعه

کلمه ی "جامعه" را من در معنای متعارف و هر روزیِ آن به کار می برم، بی آنکه میان صورت های مختلفی که می تواند پذیرفت ــ صورت هایی همچون جامعه (Gesellschaft)...

چهارشنبه، 25 بهمن 1391