روش علمی چیست؟ (قسمت دوم)

مشاهده‌ی غیرفعال و اتفاقی که آزمایشگر در انتظار آن نیست و به دنبال آزمایش پدیده‌ای متفاوت و به طور غیرمنتظره پیش می‌آید مشاهده‌ی فعال که آزمایشگر...

يکشنبه، 27 آبان 1397

پسامدرنیست‌ها و علم

پسامدرنیست‌ها سعی دارند دانش را در حد یک «گفتمان» دیگر پایین بیاورند که از فنون نقد ادبی و تحلیل‌های جامعه شناختی تبعیت می‌کند. در حالی که دانش‌ورزان...

يکشنبه، 27 آبان 1397

عامل عقب ماندگی مسلمانان

نویسنده در این مقاله، به ارزیابی دیدگاه‌های مرتضی مظهری درباره‌ی علم می‌پردازد. مطهری معتقد است که علم با دین مخالفت و تضادی ندارد، اگر چه گروهی...

يکشنبه، 27 آبان 1397

تقسیم‌بندی علم (قسمت دوم)

معرفت را می‌توان به دو گروه تقسیم کرد: معارف اعتقادی که بر مبنای باور فرد قرار دارد؛ معارف پژوهشی که بر شک علمی استوار است. علوم محض به دو شاخه‌ی...

يکشنبه، 27 آبان 1397

تقسیم‌بندی علم (قسمت اول)

معرفت را می‌توان به دو گروه تقسیم کرد: معارف اعتقادی که بر مبنای باور فرد قرار دارد؛ معارف پژوهشی که بر شک علمی استوار است. علوم محض به دو شاخه‌ی...

يکشنبه، 27 آبان 1397

معیارهای دانش‌ورزی

خودپاسبانی و خودپیرایی مهم‌ترین ویژگی علم است. با پنج معیار می‌توانیم یک نظریه‌ی علمی را از شبه‌علم جدا کنیم: آزمون‌پذیری عمومی، مطابقت نظریه...

سه‌شنبه، 22 آبان 1397

هدف علم

هدف علوم کاربردی عبارت است از سلطه بر نیروهای طبیعی و به‌کارگیری آن‌ها برای پیشرفت فنی بشر. البته دانش‌ورز و پژوهشگر نیز از فواید مادی و معنوی...

سه‌شنبه، 22 آبان 1397

معنای علم

علم به توضیح و توصیف جهان مادی می‌پردازد و برای تصرف در آن شیوه‌هایی ارائه می‌دهد. کاربرد واژه‌ی علم برای مفاهیم مختلف، باعث اشتباهات زیادی در...

دوشنبه، 21 آبان 1397

معرفت‌شناختی در اندیشه شهید صدر

شهید صدر، نظریه معرفت‌شناختی خود را در کتاب فلسفتنا با عنوان «نظریه انتزاع» - که برگرفته از دیدگاه مشتزر فلاسفه مسلمان است - طرح می‌کند.

دوشنبه، 8 مرداد 1397

سند احادیث معرفت

بحث دیگر درباره‌ی احادیث معرفت که لازم به نظر می‌رسد، مربوط به سند آنهاست که بعضاً مورد تضعیف قرار گرفته است که در این بخش به بررسی آن می‌پردازیم

يکشنبه، 13 خرداد 1397

دلالت احادیث معرفت (2)

آنچه در اینجا باید گفت این است که اصلاً شبهه‌ای نیست تا احتیاج به جواب داشته باشد و مدلول احادیث را بدون هیچ توجیهی می‌توان پذیرفت. نکته‌ی مهم...

يکشنبه، 13 خرداد 1397

دلالت احادیث معرفت (1)

مرحوم کلینی در کتاب شریف کافی احادیث مربوط به این بحث را در کتاب التوحید در چهار باب متوالی آورده است:

يکشنبه، 13 خرداد 1397

معرفت و ویژگی‌های آن

«معرفت» در لغت به معنای علم آمده است با این توضیح که بعضی از لغویّین علم و معرفت را مرادف یکدیگر دانسته‌اند در حالی که برخی دیگر معرفت را نوع...

دوشنبه، 31 ارديبهشت 1397

رنگ‌ها چه معنایی دارند و چگونه ما را تحت تأثیر قرار می‌دهند؟

هرجایی را که بنگریم می‌توانیم رنگ‌ها را ببینیم و هیچ راهی برای فرار از آنها وجود ندارد. اما آیا می‌دانید برخی رنگ‌ها نشانه چه معنای به خصوصی...

يکشنبه، 6 اسفند 1396

نگاهی به چیستی علم و فلسفه آن

علم چیست؟ شاید پاسخ به این پرسش آسان به نظر برسد. همه می‌دانند که موضوعاتی چون فیزیک، شیمی، و زیست‎‌شناسی علم را تشکیل می‌دهند و حال آن که موضوعاتی...

چهارشنبه، 18 بهمن 1396

روش‌شناسی در فلسفه‌ی علم

از مهم‌ترین مباحث مطرح شده در هر رشته‌ای مسئله‌ی متدولوژی یا روش‌شناسی آن است. این که علم مورد نظر از چه راهی و با در نظر چه مقدماتی به نتایج...

چهارشنبه، 18 بهمن 1396

ارزشگذاری اخلاقی مضمون آثار هنری نزد فارابی

فارابی همچون دیگر فیلسوفان اخلاق گرا هنر را با ملاک سعادت ارزیابی می‌کند. اما ایشان بر سر مصادیق هنر سعادت آفرین اختلاف دارند. اخلاق گرایانی...

دوشنبه، 11 دی 1396

خفاش بودن چه کیفیتی دارد؟

آگاهی همان چیزی است که مسئله‌ی ذهن و بدن را واقعاً حل‌ناپذیر می‌کند. شاید به همین دلیل باشد که بحث‌های جاری در مورد این مسئله، توجه اندکی به...

چهارشنبه، 4 مرداد 1396

درد ديوانه و درد مريخي

ممکن است انسان عجيبي وجود داشته باشد که گاهي دقيقاً مثل ما احساس درد مي‌کند، اما درد او علت‌ها و معلول‌هايي کاملاً متفاوت با علت‌ها و معلول‌هاي...

چهارشنبه، 4 مرداد 1396

چرا کارکردگرایی و فیزیکالیسم ناسازگارند؟

کارکردگرایی و فیزیکالیسم، اگر به صورت ادعاهای این همانی تفسیر شوند، با یکدیگر ناسازگارند. یک ویژگی فیزیکی مثل درد بودن، نمی‌تواند هم با یک ویژگی...

چهارشنبه، 4 مرداد 1396