نگاهی به فلسفه‌ی هگل

بیان موجز خود هگل درباره‏ی‌ ماهیت فلسفه که در «پیشگفتار» عناصر فلسفه‌ی حق آمده است، تنشی سرشت‌نما را در رهیافت فلسفی وی و، به ویژه، در رهیافتش...

جمعه، 22 آبان 1394

هگل و پس از هگل

هگل در سال 1770 در اشتوتگارت به دنیا آمد و سال‌های 1788 تا 1793 را به عنوان دانشجوی الهیات در حوالی توبینگن سپری کرد. در آنجا بود که وی روابطی...

جمعه، 22 آبان 1394

تفاوت فاهمه و عقل نزد کانت

در این نوشتار قصد داریم تا به تفاوت فاهمه و عقل از دیدگاه کانت بپردازیم؛ یعنی دو قوه‌ای که کانت چنین می‌نامد و قائل به تمایز آنهاست. روشن است...

پنجشنبه، 7 آبان 1394

وینگنشتاین و طرحواره‌های ذهنی

در این مقاله به نقش طرحواره‌های ذهنی در آموزش پرداخته شده است و سه نوع مکتب فکری در باب طرحواره‌های ذهنی معرفی شده است. با بررسی دو نوع افراطی...

پنجشنبه، 7 آبان 1394

اخلاق اسپینوزا (2)

اسپینوزا در بخش دوم کتاب به مبدأ و طبیعت انسان می‌پردازد. آن دو صفت خدا که ما می‌شناسیم بُعد [یا امتداد] و فکر است. این امر به خودی خود نظریه‌ای...

شنبه، 25 مهر 1394

نگاهی به رساله‌ی الهیاتی-سیاسی

هدف رساله‌ی الهیاتی-سیاسی (TTP) که در زمان خودش آماج بدگویی‌های بسیار بود، در ظاهر آن است که نشان دهد نه تنها می‌توان آزادی فلسفه‌ورزی را بدون...

شنبه، 25 مهر 1394

اخلاق اسپینوزا (1)

کتاب اخلاق اثری است بلند پروازانه و چند وجهی. این کتاب همچنین تا حد گستاخی، بی‌پرواست، و این چیزی است که می‌توان از نقدی نظام‌مند و بی‌رحمانه...

شنبه، 25 مهر 1394

زندگی نامه اسپینوزا

بنتو (در زبان عبری: باروخ؛ در زبان لاتین: بندیکتوس: هر سه‌ی این نام‌ها به معنای «مبارک» است) اسپینوزا در سال1632 در شهر آمستردام به دنیا آمد....

شنبه، 25 مهر 1394

بیان مستمرّ سرشت تاریخی

رورتی، مک‌داول و شمار فزاینده‌ای از دیگر اندیشمندان معاصر ظرفیت‌های هرمنوتیک فلسفی را به کار می‌گیرند تا چارچوب‌های دوگانه‌انگار و شناختیِ فلسفه‌ی...

سه‌شنبه، 21 مهر 1394

هرمنوتیک و عمل‌باوری

اهمیت اخلاقی هرمنوتیک، به‌ویژه توانایی‌هایش در پرداختن به چالش‌های نسبی‌نگرانه، موضوع مهمی در پذیرش و کاوش اندیشه‌ی هرمنوتیکی در فلسفه‌‌ی انگلیسی-...

سه‌شنبه، 21 مهر 1394

نشانه‌شناسی و پساساختارگرایی

ریکور، که هم وامدار روانکاوی است و هم مرهون سنت نشانه‌شناسی فرانسوی، بر آن است تا نشان دهد که هیچ شکاف پرنشدنی‌ای بین هرمنوتیک انتقادی و هرمنوتیک...

سه‌شنبه، 21 مهر 1394

عینیت و نسبی‌نگری

تأثیر حقیقت و روش در شکل‌دهی به نقاط عطف و بزنگاه‌های هرمنوتیک معاصر تنها زمانی به تصور درمی‌آید که در نظر بگیریم چگونه طی چهل سال گذشته، بحث...

سه‌شنبه، 21 مهر 1394

نقد ایدئولوژی

هابرماس در چندین مقاله انگشت بر چیزی می‌گذارد که خود آن را خامی‌سیاسی هرمنوتیک گادامر می‌خواند. از دید هابرماس، گادامر بیش از حد بر حجیت سنت...

سه‌شنبه، 21 مهر 1394

انسان‌باوری هرمنوتیکی

پس از انتشار هستی و زمان، هایدگر از پرداختن به مسائل هرمنوتیکی بارز (و همچنین اصطلاحات فهم، تفسیر و دور هرمنوتیکی) دست می‌شوید. این وجه اندیشه‌ی...

سه‌شنبه، 21 مهر 1394

چرخش هستی‌شناختی

هستی و زمان (1927) مارتین هایدگر که تحت تأثیر خوانش او از شلایرماخر، درویزن و دیلتای نگاشته شد، رشته‌ی هرمنوتیک را کاملاً دگرگون کرد. از دید...

دوشنبه، 20 مهر 1394

نقد عقل تاریخی

حرف رانکه این است که ساختار تاریخ تا آن‌جا که متشکل از نوع خاصی از وابستگی متقابل بین اجزا و کل است، ساختار متن را بازتاب می‌دهد. فهم تاریخ نیز،...

دوشنبه، 20 مهر 1394

پیگیری‌های رمانتیک

از سویی، علاقه‌ای به علوم‌انسانی و گرایشی به دفاع از یکپارچگی این علوم در برابر علوم طبیعی وجود دارد؛ و از سوی دیگر، دغدغه‌ی عمیقی درباره‌ی مسئله‌ی...

دوشنبه، 20 مهر 1394

هرمنوتیک چیست؟

اصطلاح هرمنوتیک هم فن و هم نظریه‌ی فهم و تفسیرِ بیان‌های زبانی و غیرزبانی را در بر می‌گیرد؛ در این میان فن، مرتبه‌اول است و نظریه، مرتبه‌دوم....

دوشنبه، 20 مهر 1394

سرآغاز هرمنوتیک

اصطلاح hermeneutics، شکل لاتینی شده‌ی کلمه‌ی یونانی hermeneutice، از آغاز سده‌ی هفدهم بخشی از زبان رایج بوده است. اما تاریخ آن به فلسفه‌ی باستان...

دوشنبه، 20 مهر 1394

رولان بارت و سیر تحول نقد نو در فرانسه

نقد نو در فرانسه، تاریخ نسبتاً نو دارد. بررسی تحول آن، بعد از جنگ دوم تا حوالی 1980 نشان می‌دهد که این علم عمدتاً موجودیت نوی خویش را مدیون رولان...

سه‌شنبه، 14 مهر 1394