نظريه عقل در فلسفه ي فارابي

نظريه فيلسوفان مسلمان در خصوص عقل تا آنجا که به مباني روانشناختي مابعدالطبيعي آن مربوط مي شود بر نظريات يونانيان در مورد نفس و قواي دراکه ي آن...

يکشنبه، 9 آذر 1393

مروري جامع بر انديشه هاي ابن سينا (2)

تعريف عمومي براي نفس چنين است: «کما اوّل براي جسم طبيعي آلي». يا از آن حيث که توليد و رشد و تغذيه مي کند (همان طور که نفس نباتي چنين است) يا...

يکشنبه، 9 آذر 1393

مروري جامع بر انديشه هاي ابن سينا (3)

علت غايي چنين تعريف شده است، «آنچه از براي آن فعل انجام مي گيرد». و چنين مفهومي، مي تواند بر فاعل و بر قابل يا بر چيزي سواي اين دو حمل گردد.

يکشنبه، 9 آذر 1393

مروري جامع بر انديشه هاي ابن سينا (1)

فارابي، بنيانگذار فلسفه ي نوافلاطوني اسلامي و برجسته ترين متفکّر تاريخ اين نهضت فلسفي از عهد پروکلوس، آخرين نماينده ي بزرگ اين نحله در غرب، محسوب...

يکشنبه، 9 آذر 1393

مروري جامع بر انديشه هاي فارابي

گرايشهاي نو افلاطوني مستتر در فلسفه ي کندي و رازي، در آثار فارابي و ابن سينا، نخستين دو فيلسوف مسلماني که مابعدالطبيعه ي مفصل و بسيار پيچيده...

يکشنبه، 9 آذر 1393

حدوث و قدم

حدوث و قدم را به ترتيب مي توان به مسبوقيت به غير و عدم مسبوقيت به غير تفسير کرد. و چون وجود و عدم در هر يک از مراتب وجود نحوه و عنوان خاصي دارد،...

يکشنبه، 2 آذر 1393

امکان يعني چه؟

امکان، که يکي از لغات متداول فلسفه است، معاني مختلفي دارد. اکنون براي آگاهي دانشجويان، تمامي معاني مصطلح آن را اشعار مي داريم:

يکشنبه، 2 آذر 1393

جعل و تأثير

مقصود از جعل، تأثير علت يا، به عبارت ديگر، اثر حقيقي جاعل و مؤثر است که عيناً معلول آن علّت خواهد بود. و چون وجود به وجود نفسي و وجود رابط تقسيم...

يکشنبه، 2 آذر 1393

جهات سه گانه

« جهت » چگونگي نسبتي است که بين موضوع و محمول هر گزاره وجود دارد، و اين نسبت گاهي به ضرورت، گاهي به امتناع و گاهي به امکان ( سلب ضرورت ) موصوف...

يکشنبه، 2 آذر 1393

اعاده ي معدوم

هويّت، که تعبير ديگري از موجوديت و شخصيت شيئي واقعي است، هيچ گاه تکرارپذير نيست؛ زيرا اگر وجود مکرر عين هويت و هستي نخستين باشد، ديگر اعاده يا...

يکشنبه، 2 آذر 1393

معدوم ناچيز است

چون موضوع فلسفه، وجود، و تعريف آن پي بردن به حقايق جهان هستي است، اين اشکال جلب نظر خواهد کرد که معدوم و احکام آن، که از دايره ي هستي و حقيقت...

يکشنبه، 2 آذر 1393

در أعدام، تمايز و تأثير نيست

اگر بگوييم سقراط نابود، يا افلاطون نابود، يا خلأ نابود است، حتماً اين نابودي ها از لحاظ معني يکسان به نظر مي رسد. فقط هنگامي مي توانيم ميان نابودي...

يکشنبه، 2 آذر 1393

معقول ثاني فلسفي

پديده هايي که تنها در عقل به ظهور مي رسند و شايسته ي عرض وجود در ماوراي محيط ذهن نيستند در فلسفه به عنوان « معقول دوم » شهرت يافته اند؛ و با...

يکشنبه، 2 آذر 1393

وجود جوهر يا عرض نيست

حقيقت وجود، جوهر نيست؛ زيرا جوهر ماهيتي است که اگر هستي عيني و خارجي بيابد به موضوع موجود تعلق نمي پذيرد، و وجود اصلاً ماهيت نيست تا مشمول اين...

يکشنبه، 2 آذر 1393

وجود مطلق و وجود مقيد

قضيه، که هميشه مرکب از موضوع ( محکوم عليه ) و محمول ( محکوم به ) و نسبت حکميه است از لحاظ الفاظي که در محمول قرار مي گيرند انواع مختلفي به خود...

يکشنبه، 2 آذر 1393

وجود حقيقتي يکتاست

مقصود از وجود در اين فصل مفهوم مشترک وجود نيست، بلکه حقيقت مطلق هستي است که در مباحث گذشته اشتراک و يگانگي آن در جميع افراد به نحوي مفروض و مسلّم...

يکشنبه، 2 آذر 1393

وجود خير محض است

در بحث اصالت وجود، که بايد آن را مانند اصل موضوعي براي اثبات قضاياي فلسفه به کار برد، مدلل مي گردد که اصولاً واقعيت و اصالت معادل وجود است، و...

يکشنبه، 2 آذر 1393

وجود ذهني چيست؟

ترديد نيست که تنها به موجب وجود به هر معني و در هر مرتبه و به هر نحو که باشد ماهيات اشيا حقيقت و واقعيت مي يابند، ولي بايد آگاه شد که آيا وجود...

شنبه، 1 آذر 1393

حق تعالي وجود صرف است

« حق » از نظر لغوي به معني « ثبوت » است و معني وصفي آن ثابت مي آيد و به همين معني به ذات باري تعالي « حق » گفته مي شود، زيرا ثبوت ذات احديت کامل...

شنبه، 1 آذر 1393

حقيقت وجود

معروف ترين و استوارترين سخني که درباره ي حقيقت وجود گفته شده رأي حکماي پهلوي است که پيروان مکتب اشراق نيز آن را با حسن قبول تلقي کرده اند و مبناي...

شنبه، 1 آذر 1393