زندگانی و آموزه های ابوریحان بیرونی

ابوریحان محمد بن احمد بیرونی خوارزمی، از بزرگترین دانشمندان ایرانی است، که به گفته ی بیشتر کسانی که درباره ی او به تحقیق پرداخته اند، در سال...

پنجشنبه، 30 شهريور 1391

محفل رازآلود برادران

«اخوان الصّفا» (1) نام گروهی سرّی است که فعالیت خود را در قرن سوم هجری (نهم میلادی) شروع کردند و اوج معروفیت آنها در اواخر قرن چهارم هجری (دهم...

پنجشنبه، 30 شهريور 1391

تبیین و نقد نظریه ی کانت درباره ی ماهیت صدق (3)

پس از طرح دیدگاه های کانت در مورد مبانی مسئله ی صدق، حال نوبت به آن می رسد که دیدگاه وی را درباره ی چیستی صدق مورد کاوش قرار دهیم. کانت در نقد...

دوشنبه، 20 شهريور 1391

تبیین و نقد نظریه ی کانت درباره ی ماهیت صدق (2)

رویکرد اوّل که بیشتر مورد توجه و عنایت اندیشمندان قرار گرفت و عمدتاً هم آن را به کانت نسبت می دهند، دیدگاه تمایز میان ذهن و عین است. بر این اساس،...

دوشنبه، 20 شهريور 1391

تبیین و نقد نظریه ی کانت درباره ی ماهیت صدق (1)

بررسی نظرگاه کانت درباره ی چیستی صدق، به لحاظ تأثیرگذاری این اندیشمند در تحوّل های مربوط به مباحث معرفت شناسی در سه قرن اخیر، از اهمیتی بسزا...

دوشنبه، 20 شهريور 1391

حقیقت تشکیکی وحی در هندسه ی حکمت متعالیه (4)

آنچه گذشت توصیفی مختصر در قالب رویکردی جامع نگر از تقریرات و عبارات متنوّع و متکثّر ملّاصدرا بود. امّا همچنان پرسش های مهمّی درباره ی سخنان وی...

يکشنبه، 19 شهريور 1391

حقیقت تشکیکی وحی در هندسه ی حکمت متعالیه (3)

رویکردهای متنوّع معرفتی در آثار مختلف ملّاصدرا همگرایی و همسانی توصیفی نظرگاه وی را مشکل می کند. با این پیشینه، وارد توصیف دیدگاه معرفتی وی در...

يکشنبه، 19 شهريور 1391

حقیقت تشکیکی وحی در هندسه ی حکمت متعالیه (1)

ملّاصدرا به عنوان متفکری جامع نگر، رویکردهای فلسفی، عرفانی، و کلامی گوناگونی را در باب چیستی وحی بررسی کرده و کوشیده است تا عناصر مختلف اندیشه...

يکشنبه، 19 شهريور 1391

حقیقت تشکیکی وحی در هندسه ی حکمت متعالیه (2)

دردر کتب کلامی، به مسئله ی وحی به طور مستقل پرداخته نشده است و متکلّمان برخلاف فلاسفه، دغدغه ی چیستی و بررسی ماهوی وحی را نداشته اند؛

يکشنبه، 19 شهريور 1391

حکایت ذاتی در بوته ی نقد (5)

مطابق دیدگاه استاد فیّاضی، در اموری که محکی ای در عالم خارج ندارند (مانند اموری که در گذشته اتّفاق افتاده است یا اموری که در آینده اتّفاق خواهد...

يکشنبه، 19 شهريور 1391

حکایت ذاتی در بوته ی نقد (3)

مطابق دیدگاه مشهور، حاکی صورت ذهنی، و مطابق دیدگاه استاد فیّاضی، حاکی نفس فاعل شناساست؛ بنابر هر دو دیدگاه، در فرایند حکایت، «توجه فاعل شناسا»...

يکشنبه، 19 شهريور 1391

حکایت ذاتی در بوته ی نقد (4)

تقسیم مراتب علم به آگاهانه، نیمه آگاهانه، و ناآگاهانه از ابتکارات استاد مصباح می باشد. ایشان بر این باورند که مراتب علم گاهی معلول مراتب وجودی...

يکشنبه، 19 شهريور 1391

حکایت ذاتی در بوته ی نقد (2)

آنچه از کلام مشهور در تفسیر «حکایت» به دست می آید این است که: حکایت نوعی دلالت است که فاعل شناسا بدون اعتبار و وضع واضعی، به صورت طبیعی،

يکشنبه، 19 شهريور 1391

حکایت ذاتی در بوته ی نقد (1)

معرفت شناسان مسلمان سه دیدگاه درباره ی «حکایت» مطرح کرده اند. دیدگاه مشهور این است که «حکایت» ذاتی باب برهان برای صور ذهنی است و این صور بالفعل...

يکشنبه، 19 شهريور 1391

طرح اشراقی نظریه ی صدور و تأثرات ملّاصدرا از آن (5)

همان طور که می دانیم، بر اساس مبانی حکمت اشراقی و حکمت متعالیه، نظام فیض بر دو سلسله ی طولی و عرضی مبتنی است. در رأس سلسله ی طولی، حضرت حق است،...

يکشنبه، 19 شهريور 1391

طرح اشراقی نظریه ی صدور و تأثرات ملّاصدرا از آن (4)

در حکمت اشراقی، از حضرت حق به «نورالانوار» و از عقول به «انوار» تعبیر می شود. اشراقیون به صورت کلّی، انوار را در درجه ی اوّل، به دو قسم انوار...

يکشنبه، 19 شهريور 1391

طرح اشراقی نظریه ی صدور و تأثرات ملّاصدرا از آن (2)

سهروردی اعتقاد دارد که کاستی ها و نواقص موجود در نظریه ی سینوی صدور را شناسایی کرده است. از نظر او الگوی سینوی ساده تر از آن است که بتواند چنین...

يکشنبه، 19 شهريور 1391

طرح اشراقی نظریه ی صدور و تأثرات ملّاصدرا از آن (3)

و امّا در جهان بینی اشراقی، تکثّر و تنوّع در عالم ملکوت بسی فراتر از مرحله ای است که پشت سر گذاشتیم؛ چرا که در این مرحله، شیخ مکتب اشراق، شرکت...

يکشنبه، 19 شهريور 1391

طرح اشراقی نظریه ی صدور و تأثرات ملّاصدرا از آن (1)

مورّخان فلسفه و نیز اهل کلام و بسیاری از حکما، یکی از اهداف و ارکان نظریه ی فیض را «تبیین وساطت بین خداوند و خلق او و نیز توضیح نحوه ی برآمدن...

يکشنبه، 19 شهريور 1391

تفسیری نو از اعتبارات علّامه طباطبائی (6)

به رغم وضوح عبارات علّامه در تفسیر المیزان مبنی بر وجود ارتباط واقعی بین باید و هست (و استنتاج بایدهای اخلاقی از هست ها)، برخی از محققان به ظاهرِ

يکشنبه، 19 شهريور 1391