فقه و عرف

این نوشتار بر آن است در وهله‌ی نخست، ضرورت بحث از موضوع عرف و فقه را از جهات گوناگون مورد بررسی قرار دهد و روشن سازد كه میدان تحقیق در این زمینه،...

چهارشنبه، 27 بهمن 1395

فقه و عقل

تاریخچه‌ی قانون، ضرورت جعل و عمل به آن، به تاریخ تشكیل زندگی جمعی بشر برمی گردد و از روزی كه انسان، به زندگی اجتماعی گرایید ولو به گونه‌ای بسیار...

چهارشنبه، 27 بهمن 1395

كشف و اجرای شریعت در روابط اجتماعی

براساس آموزه‌های اسلامی، شریعت به لحاظ زمان و مكان ثابت است؛ اما روابط اجتماعی متعلق آن پیوسته در حال دگرگونی است. با این وضع، چگونه می‌توان...

چهارشنبه، 27 بهمن 1395

رابطه‌ی اجتهاد و مسئله‌ی تعدد قرائت‌ها از دین

در این مقاله سعی شده است اثبات شود كه مسئله‌ی تعدد قرائت‌ها از دین با اجتهاد، كاملاً فرق دارد. برای اثبات این مطلب ابتداً مفهوم اجتهاد و تعدد...

چهارشنبه، 27 بهمن 1395

مرجعیت عرف در تطبیق مفاهیم بر مصادیق

یكی از بنیادی‌ترین مباحث پیرامون عرف، مرجعیت عرف در تطبیق مفاهیم عرفی بر مصادیق است؛ مبحثی كه در برخی تحقیقات بین آن و موضوع مرجعیت عرف در تعیین...

چهارشنبه، 27 بهمن 1395

دیدگاه‌های كارشناسانه فقیه در موضوعات احكام

یك سند شرعی جدای از حكم، موضوع گاه دارای متعلق است. شكی وجود ندارد كه حكم شناسی در حیطه عملیات استنباط فقیه قرار گرفته و نتیجه استنباط وی بر...

چهارشنبه، 27 بهمن 1395

درآمدی بر جایگاه مصلحت در فقه

مقاله‌ی درآمدی بر جایگاه مصلحت در فقه با هدف بررسی پرسش‌های مهم درباره‌ی رابطه فقه و مصلحت تدوین شده است. در این مقاله، پس از توضیح برخی واژگان...

چهارشنبه، 27 بهمن 1395

استصلاح در فقه امامیه

فقیهان امامیه، با وجود اختلافی كه در پذیرش برخی عناصر، چون اجماع به عنوان سند و دلیل استنباط (البحرانی، 1376، ج1، ص168) و علی رغم تفاوت دیدگاهی...

چهارشنبه، 27 بهمن 1395

گستره‌ی كاركرد و كاربرد عقل در تفهم و تحقق دین

عقل در مقام تحقیق در «دین» و «درباره‌ی دین» و نیز در دین داری و مقام تحقق دین، كاركردها و كاربردهای بسیاری دارد كه این كاركردها به اقسام مختلف...

يکشنبه، 24 بهمن 1395

فقه و ملاكات احكام

با شكل گیری نظام مقدس جمهوری اسلامی و لزوم پایبندی به اجرای قوانین شرعی، انجام پژوهش‌هایی را ضروری می‌نماید كه بر سیاست‌های كلی نظام فقهی- حقوقی...

يکشنبه، 24 بهمن 1395

اصل اولی در گفتار و رفتار معصوم (ع)

معصومان (علیهم السلام) دارای شئون تبیین دین، حکومت، قضا و شأن شخصی هستند. اگر گفتار یا رفتار آنان صادر از شأن تبیین دین باشد، حکم مستفاد از آن،...

يکشنبه، 24 بهمن 1395

تأملی در حجیت خبرموثق

بحث در حجیت خبرموثق (خبر غیرامامی ثقه)، از مهم‌ترین مباحث در اصول و علوم حدیث است؛ زیرا در احادیث شیعه صدها حدیث به عنوان موثق معرفی می‌شود و...

يکشنبه، 24 بهمن 1395

امکان فهم مصالح و مفاسد مورد نظر شارع

با این فرض که احکام شرعی تابع مصالح و مفاسدی هستند، این سؤال پیش می‌آید که آیا عقل می‌توان درک و فهم این مصالح و مفاسد را دارد. گرچه طیف وسیعی...

يکشنبه، 24 بهمن 1395

نقش سنت در حجیت فهم ظواهر کتاب

نسبت قرآن و سنت، از دیرباز مورد توجه محققان بوده است. مبحث حجیت ظواهر کتاب در منابع اصولی، عهده‌دار تحقیق ابعادی از موضوع است. برخی گمان کرده‌اند...

يکشنبه، 24 بهمن 1395

تبعیت یا عدم تبعیت احکام از مصالح و مفاسد واقعی

هر چند نصوص معتبر و عقل سلیم بر هدفمند بودن افعال الهی در تکوین و تشریع دلالت می‌کنند، این سخن به معنای ضرورت و وضوح تبعیت احکام از مصالح و مفاسد...

يکشنبه، 24 بهمن 1395

منابع فقه در قرآن کریم

قرآن کریم یکی از مستندات مهم شناخت و ارزیابی منابع فقه، در دانش اصول فقه است. اصل عدم حجیت ظن در منابع فقه، زمینه‌ی کلی دیدگاه قرآن در منابع...

يکشنبه، 24 بهمن 1395

درآمدی بر مبانی کلامی استنباط از قرآن

مبانی کلامی استنباط از قرآن به عنوان یکی از مباحث مبانی کلامی اجتهاد و منابع آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

يکشنبه، 24 بهمن 1395

تبیین نظریه «منطقة‌الفراغ»

یکی از ابتکارات شهید آیت الله سیدمحمد باقر در حوزه فقه و حقوق و اقتصاد، نظریه «منطقة‌الفراغ» است. وی با این دیدگاه درصدد است جایگاه تشریع الاهی...

يکشنبه، 24 بهمن 1395

ثبات شریعت و مدیریت دگرگونی‌های اجتماعی - اقتصادی

بسیاری از فقیهان بزرگ اسلام چون امام خمینی (قدس سره) معتقدند که شریعت اسلام، شریعتی جامع و ثابت است. روایات متعددی از معصومان (علیهم السلام)...

يکشنبه، 24 بهمن 1395

استناد فقهی به مذاق شریعت در بوته‌ی نقد

مذاق شریعت از نهادهایی است که به صورت گسترده، ولی پراکنده در دو سده‌ی اخیر در متون فقهی و استدلال‌های فقیهان به کار گرفته شده است. با وجود گستردگی...

جمعه، 22 بهمن 1395